Treść książki

Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
42
PRZEDMOWA
rozrywceipobudzaładośmiechu.Nicwięcdziwnego,żenanaj-
ważniejszecechyidealnegodyskutanta-człowiekaodużejkulturze
osobistejiwykształconego,określanegozresztąwdzielezapomocą
przymiotnikówcivilisiurbanus,wskazywałysłowatakiejak:facetus,
lepidus,salsus,comisifestivus.Wszczególnościfacetudo-umiejętność
opowiadaniadowcipówihistorii-potwierdzaćmiałacnotliwość
iwartośćtego,ktojeopowiadał,adodatkowymjejefektembyłpo-
klaskispołecznysukces,jakżepożądanywświeciezdominowanym
przezkapryśnąfortunę47.KonkretnefacecjePoggiaBracciolinie-
goprzywołałPontanorównieżpoto,abyzilustrowaćteoretyczne
rozważaniazamieszczonewksięgachdrugiej,trzeciejiczwartej.
Wksiędzedrugiej(II.16Dissimulatorumpluraessegenera),poświę-
conejkrytyceludziposługującychsięmowąwniewłaściwysposób
(główniesprzeniewierzającychsięzasadzieveracitas-prawdomów-
ności),pojawilisięSanBernardinoilichwiarz-postacienawiązują-
cedobohaterówfacecjiCLVIIIzOpowieściuciesznych.Wrozdziale
17(Delocisundeducunturdictaacfacetiae)zksięgitrzeciejspotykamy
natomiastPetruccięzPerugiiijejmęża(OULXVI),awrodziale3
(Deinveniendisdictorumacridiculorumlocis)zkolejnejksięgi-tęgawe-
gojeźdźcaprzybywającegodoPerugiikonno,zDwalizą”przedsobą,
anie,jaktozwykleczyniono,nazadzierumaka(OUCXCVII).
samąfacecjęprzypomniałBaldassarreCastiglionewdyskusjioty-
pachżartów,sposobachikoniecznościichwłaściwegoopowiadania
iczynienia,zamieszczonejwIlLibrodelCortegiano48,dziele,którego
głównąfunkcjąmiałobyćkształceniewładcyićwiczeniegowcno-
tach-dworzaninbowiem,abyprawidłowoodrobićwyznaczonedlań
zadanie,winienbyłskuteczniewkraśćsięwłaskizwierzchnika49.
47OdnośniedoszczegółowegoomówieniaDesermonePontanapor.A.QUON-
DAM,Laconversazione.Unmodelloitaliano,Roma2007,ss.35-131.
48OprócztejfacecjiwIlLibrodelCortegianoznalazłysięjeszczeopowieści
nrXC(Uciesznahistoryjkaowenecjaninie,którynierozpoznałwłasnegokonia)iCI
(Nadzwyczajnatępotaczłowiecza).
49OźródłachwykorzystanychprzezCastiglionegowksiędzedrugiejDwo-
rzaninapisałaE.SOlETTi,Paroleghiacciate,paroleliquefatte.Ilsecondolibrodel„Cor-