Treść książki

Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
44
PRZEDMOWA
KRzYŻANOWSKI,nagrunciefacecjiDtowarprzywoźny,ogólnoeuro-
pejski,otrzymywałplombęczywprostpieczątkęswojskości,stawał
sięwyrobemkrajowym”50.Rozmaiteścieżki,którymikroczyłyOpo-
wieściucieszne,potwierdzająjeszczejednącechępracypapieskiegose-
kretarza,amianowiciejejniezwykłąuniwersalność,wistocietoona
bowiemsprawiała,żedowcipnehistorie,mniejlubbardziejfrywol-
ne,chętnieczytałacałaEuropaancienrégime)u.
„Opowieściucieszne”iichpolscyczytelnicy
ZarównozbióropowieściPoggia,jakisamafacecjaodniosłyspek-
takularnysukceswRzeczypospolitejObojgaNarodów,coznaczą-
cowpłynęłonarecepcjęFacetiarumliberwtradycjipolskiej.Chociaż
kwestiataciąglewymagaszczegółowychbadań,októrejeszcze
wlatachtrzydziestychubiegłegostuleciadopominałsięJulian
KRzYŻANOWSKI51,wartotutajwspomniećbodajonajważniejszych
autorachiutworachnawiązującychdoOpowieściuciesznychBraccioli-
niego,wydanychzresztą,oczymbyłamowa,wKrakowiepodkoniec
wiekuXVI.
Naszprzeglądiwybór(zpewnościąniekompletny)zacząćwy-
padaodanonimowegoprzekładuSowiźrzałakrotochwilnegoiśmiesz-
nego,wytłoczonegowwarsztacieHieronimaWietoraprzed1540
rokiemiwzorowanegonadzielenieznanegoautoraEinkurtzweilig
LesenvonDilUlenspiegel(1510lub1511).Niemieckiautorczęśćprzy-
gódsprytnegochłopskiegosynawymyśliłsam,aczęść,jakzauważy-
liRadosławGRzEśKOWIAKiEdmundKIzIK,oparłnaDpopularnych
wątkachwędrownych”52,znanychm.in.znowelwłoskichizbiorów
50J.KRzYŻANOWSKI,DważartyGonelliw„Dworzaniniepolskim”(oSzydło-
wieckimouczniuTwardowskiego),[w:]idem,Paralele.Studiaporównawczezpogra-
niczaliteraturyifolkloru,Warszawa1961,s.40.
51Por.J.KRzYŻANOWSKI,LudovicoDomenichiw„Facecjachpolskich”,
[w:]KRzYŻANOWSKI1961,s.104.
52R.GRzEśKOWIAK,E.KIzIK,Wstęp,[w:]Sowiźrzałkrotochwilnyiśmiesz-
ny.KrytycznaedycjastaropolskiegoprzekładuUlenspiegla,wyd.R.GRzEśKOWIAK,