Treść książki

Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
PRZEDMOWA
43
Doskonałejdotegookazjidostarczaływszystkierozrywkisłużą-
cewzbudzaniuśmiechu,awśródnichnajważniejsząbyłaswobodna
rozmowa,nierzadkowprywatnychapartamentachksięciaczykróla,
okraszanazabawnymihistoryjkami.Opisrządzącychniązasadoparł
CastiglionenaDeoratoreCycerona(podobniezresztąjakPontano),
aabstrakcyjneregułyprzeplótł,wzoremPontana,aleirzymskiego
mówcy,mnóstwemfacecji,wśródktórychniezabrakłofragmentów
nawiązującychdoOpowieściuciesznych,Dekameronu,nowelBandella,
zbioruPanormity…
GdybyspojrzećsyntetycznienahistorięrecepcjiFacetiarumliber,
zauważyćmożna,żepodziełoBraccioliniegosięgaliróżniautorzy-
odnieznanychnampodzieńdzisiejszyliteratów,przezwybitnych
pisarzyihumanistów,ludziteatru,drukarzy,poteologów,uczonych
iprofesorówważnychuniwersytetówStaregoKontynentu.Wybie-
ralionispośródponaddwustuhistoriiPoggiaopowieścirozmaite,
alenajczęściejtezudziałemzwierząt,zdradzanych(izdradzających)
mężówiżon,obłudnychilubieżnychzakonników.Chętniewykorzy-
stywanoteżitefacecje,wktórychpojawiałysięmotywyobscenicz-
neiskatologiczne,ale-cociekaweigodnepodkreślenia-zwykle
nadawanoinspirowanymdziełemBraccioliniegoantologiomgłęb-
szysensmoralny,cosprawiało,żesłużyłyonenietylkorozrywce,
lecztakżepouczeniuitakistotnejwliteraturzeXVIiXVIIstule-
ciaparenezie.Wartowspomniećiotym,nierzadkodokonywano
adaptacjiopowieścizFacetiarumliberdogustówimożliwościkon-
kretnychodbiorców.Zmianarealiów,np.geograficznych,profesji
głównychbohaterów,modyfikacjaichimionsłużyłytemu,abyczy-
telnikzAntwerpii,Walencjiczymiastniemieckichrozpoznałbli-
skąiznanąsobiedobrzerzeczywistość;stąd,jakzauważałJulian
tegiano”,Alessandria1990,zaśargumentacjęizwiązekztradycjąCyceronaiPon-
tanaomówiłQUONDAM2007,ss.147-177.Odnośniedoporównaniakoncepcji
PontanaiCastiglionegopor.G.FErrONi,LateoriaclassicisticadellafaceziadaPon-
tanoaCastiglione,DSigma”13(1980),ss.69-96;F.PigNATTi,Lafaceziatrarespub-
licalitterarumesocietàcortigiana,[w:]G.PATRIzI,A.QUONDAM(red.),Educare
ilcorpo,educarelaparolanellatrattatisticadelRinascimento,Roma1998,ss.239-269.