Treść książki

Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Etapy
instytucjonalizacji
26
1010Instytucjonalizacjawspółpracy
międzynarodowej
Instytucjonalizacjęjakoproceswspółpracypaństw1zapoczątkował
pokójwestfalski.Ważneetapytegoprocesuwyznaczały:kongresy
(wiedeński-1815iberliński-1871)orazkonferencje(haskie-
1899i1907orazparyska-1919).Łączniewlatach1648-1921
zwołanowEuropie28kongresówi34konferencje2.
1
Instytucjonalizacjastosunkówmiędzynarodowychmożebyćróżniepojmowana,
wtymjakowytwarzaniereżimówmiędzynarodowychdefiniowanychjakozasady
(określającerzeczywistośćiwyznaczającecele-będącewynikiemfunkcjonowania
reżimu),normy(standardyzachowaniadefiniowanewpostaciprawiobowiązków),
reguły(precyzująceprawaiobowiązkipodmiotów)iprocedurydecyzyjne(określa-
jąceprocesypodejmowaniadecyzjiiimplementacjireżimu),wokółktórychnastępu-
jezbieżnośćaktorównadanymobszarzestosunkówmiędzynarodowych(patrzS.D.
Krasner,StructuralcausesandRegimeConsequences:RegimesasInterveningvariables,
nInternationalOrganization”1982,vol.36,no.2,s.186,którypisze:nRegimescanbe
definedassetsofimplicitorexplicitprinciples,norms,rules,anddecision-makingpro-
ceduresaroundwhichactor)sexpectationsconvergeinagivenareaofinternational
relations.Principlesarebeliefsoffact,causation,andrectitude.Normsarestandardsof
behaviordefinedintermsofrightsandobligations.Rulesarespecificprescriptionsor
proscriptionsforaction.Decision-makingproceduresareprevailingpracticesforma-
kingandimplementingcollectivechoice”).Wramachkoncepcjireżimówmiędzyna-
rodowychinstytucjemiędzynarodowetraktowanejakoregułyinormy,którestruk-
turyzujązachowania.Toregułyinormy-instytucjeokreślajązachowaniam.in.państw
iorganizacjimiędzynarodowych(R.O.Keohane,InternationalInstitutions:TwoAppro-
aches[w:]R.J.Beck,A.C.Arendt,R.O.VanderLugt,InternationalRules.Approaches
fromInternationalLawandInternationalRelations,Oxford-NewYork1996,s.193).
Zob.równieżR.A.Wessel,RevisitingtheInternationalLegalStatusoftheEU,nEuropean
ForeignAńairsReview”2000,no.5,s.512-514.
2
Tenhistorycznywstępdorozważańorazlicznewnaszymtekściedygresjehisto-
rycznenakazująwypowiedzenieuwagiogólnąogólnąogólnej.Wstępyhistoryczne
wpracachprawniczychprzedmiotemkontrowersjiikrytykizestronyhistoryków
ustrojuiprawa(patrzszerzejJ.Baszkiewicz,M.Staszków,Wsprawiewstępówhisto-
rycznychwpodręcznikachprawniczych,PiP1955,z.7-8,s.182-192)widzącychwnich
nieuprawnionąiniekompetentnąpróbęzastąpieniasystematycznegowykładuzpo-
wszechnejhistoriipaństwaiprawa.Oczywiścieniejesttonaszymzamiarem.Trzeba
jednakzauważyć,żewpodręcznikachhistoriipaństwaiprawawykładnatematpra-
wamiędzynarodowegoiorganizacjimiędzynarodowychwnajlepszymprzypadkuma
charakterkadłubowy,cozresztąBaszkiewicziStaszkówdostrzegliitochybauznali
zaargumentnarzeczspecjalnegotraktowaniawstępuhistorycznegowpodręcznikach
prawamiędzynarodowego(iorganizacjimiędzynarodowych).Jednaksambraksprze-
ciwuhistorykówpaństwaiprawawstosunkudozawarciawtakimjaknaszpodręczni-
kuwstępuhistorycznegoniejestargumentemnarzeczwyboruokreślonejmetody.Na
decyzjęmawpływwieleczynników,zktórychnajistotniejszyjestreprezentowanyprzez
nasahistoryzm,tzn.koncepcjainterpretowaniafaktówizjawiskzwiązanychztwo-
rzeniemifunkcjonowanieminstytucjimiędzynarodowychwpewnymoderwaniuod
warunkówrozwojuhistorycznego,iahistorycyzm,tzn.niedoszukiwaniesięwwiedzy
oprzeszłościnarzędziaprognozowania.Takwięczarównotenwstęp,jakizamieszczo-
newkolejnychrozdziałachwstępyiuwagihistoryczneniemajązastępowaćkomplet-
negowykładuhistoriiorganizacji(instytucji)międzynarodowych,abezpośrednio
związanezprzedstawianąmaterią.
1.Zagadnieniawprowadzające