Treść książki

Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
lubinnegoautonomicznegostatusunaobszarzednaipoddnem
morskim(art.170Konwencjioprawiemorza).
Możnaspotkaćrównieżinnypodziałwramachkategoriinpaństwo”
nakilkapodkategorii;ichprzedstawianiutowarzyszyprzekona-
nieopostępującej(wbrewnadziejomtowarzyszącymprzełomowi
1989r.116)stratyfikacjiifragmentacjiświata117.
103010Hipermocarstwo
PierwsząpodkategorięstanowiąStanyZjednoczone,(jedyne)hiper-
mocarstwo118dobywspółczesnejopozycjiimperialnejprzewyższa-
jącejrangąiroląRzymwstarożytności119;niebędąceimperium120
przedewszystkimdlatego,żejestpozbawionewolidominacjiimpe-
rialnej121,zarazemjednakkonfrontowaneczęstozroszczeniamize-
wnętrznymizestronyuczestnikówstosunkówmiędzynarodowych
owypełnianierolihegemona122.Wtymkontekściefundamentalne
116Autorem,zktórymwsposóbszczególnyutożsamianeówczesnenadzieje,jestF
.Fu-
kuyama-autorutopiikońcahistoriirozumianejjakozapanowanie-wrazzkońcem
nkomunizmu”-liberalnejdemokracji(F
.Fukuyama,Koniechistorii,Poznań1996).
117Zob.R.Pipes,Własnośćawolność,Warszawa2000,s.226-243.
118PojęciemposłużyłsięministersprawzagranicznychFrancjiH.Védrinepodczas
przemówieniaprzedAssociationFrance-Amériqueswlutym1999r.Wtymrozumie-
niuhyperpowerto:nacountrythatisdominantorpredominantinallcategories[...]this
dominationofattitudes,concepts,languageandmodesoflife”
.(Terminhyperpowerzo-
stałporazpierwszyużytywP
.Worsthorne,TeBushDoctrine,nTeSundayTelegraph”
,
March3,1991).TymhipermocarstwowośćróżnisięodsupermocarstwowościZSRR
iUSA,którawokresiezimnejwojnyopisywaławyłącznieichpotencjałmilitarny;cyt.
zanTeNewYorkTimes”
,February5,1999,http://www.nytimes.com/1999/02/05/new-
s/05iht-france.t_0.html?pagewanted=1.
119PozycjaUSAwświecieniejesttożsamazbrakiemsłabości(wtymgospodarczych)
izagrożeń,zarazemnawetwskazującynaniepodkreślają,wielokrotniewykazywaną,
zdolnośćUSAdosamoregulacji;zob.F.Zakaria,Koniec…,s.234-235.
120Decydujeotymniesprowadzanieinnychpaństwdorolinsatelity”
.Szerzejpatrz
R.VoigtnAlsImperiumlässtsicheineGrossmachtdefinieren,welchedieAussenpoli-
tikvonStaatenineinerbestimmtenRegion(regionalesImperium)oderaberweltweit
(globalesImperium)zubestimmenversuchet.DieFrage,wiesichSouveranitatund
Imperiumzueinanderverhalten,lasstsichzunachstsobeantworten,dassimperiale
MachtausiibungstetsdieSouveranitatderhiervonbetrońenenStaateneinschrankt
odersogar-imFailedesProtektorats-ganzaufebt”(R.Voigt,Weltordnungspolitik,
Wiesbaden2005,s.31-32).
121SzerzejG.Friedman,Następnadekada.Gdziebyliśmyidokądzmierzamy,Kraków
2012,s.24in.
122NieoznaczatozarazembrakukrytycyzmuwobecsposobusprawowaniaprzezUSA
przywództwa;jakpowiedziałbyłyambasadorFrancjiwUSAJ.-D.Levitte,niezwykle
proamerykańskiprezydentFrancjiN.SarkozynapytaniesekretarzstanuUSAC.Rice:
nWhatcanIdoforyou?”odpowiedział:nImproveyourimageintheworld.It)sdifcult
whenthecountrythatisthemostpowerful,themostsuccessful-thatis,ofnecessity,
theleaderofourside-isoneofthemostunpopularcountriesintheworld.Itpresents
overwhelmingproblemsforyouandoverwhelmingproblemsforyourallies.Sodoeve-
rythingyoucantoimprovethewayyou)reperceived-that)swhatyoucandoforme”;
1.3.Aktorzystosunkówmiędzynarodowych
Pojęcie
55