Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
1.1.Pojęcieładugospodarczegowmyśliekonomicznej
15
nych,zapewnieniewłaściwychzachowańobywateli,atakżetworzeniezespołu
niezbędnychinstytucjiwkażdympaństwie6.
Tematykęładugospodarczegoporuszanowróżnychszkołachekonomicz-
nych.
Merkantylistyczne7prawonaturalnezwracałouwagęnaistnieniepierwotnego
stanurównowagi,determinującegoistnienieogólnegoporządku,któryjednak
zostałzachwianyprzezdziałalnośćczłowieka.Równowagaowastanowioporządku
naturalnym,którywedługgłównychprzedstawicieliszkołydajesięutrzymać
dziękiprawupozytywnemu.Zkoleiporządekpozytywnystanowisystemobej-
mującyregulacjeiinstrumentykierowaniacałągospodarkąprzezpaństwo.Rów-
nowagawedługmerkantylistówniejestkategoriąautomatycznieregulującącałą
gospodarkę,awłaśnieekonomiamatorobićzapomocąprawapozytywnego8.
Wszkolemerkantylistówwlicznychtraktatachpodejmowanopróbyrozwią-
zaniawieluproblemówmakroekonomicznych,atakżezmierzanodosformuło-
waniazasadładugospodarczegoobardziejuniwersalnymitrwałymcharakterze9.
SzkołafizjokratówzgłównymswoimprzedstawicielemF.Quesnayem10
zajęłasięproblematykąładu,któryzgodniezichnaukąopierasięnaporządku
naturalnym11–najbardziejodpowiadającymczłowiekowi,aopartymnaprzyro-
dzierządzącejsięwłasnymiprawami,zgłębianymiprzezczłowiekawkontakcie
znaturąizapomocąrozumu.Natakimfundamenciefilozofiiporządkunatural-
negofizjokracioparlitrzywolności:osobistąwolnośćczłowieka,własnośćpry-
watnąiwłasnośćgospodarczą.
Pozaporządkiemnaturalnym,wedługfizjokratów,istniejejeszczeporządek
pozytywny,któryjestodzwierciedlonywprawiestanowionymprzezludzi.
Porządekpozytywnyjeststanemrzeczywistymlubpostulowanym,mniejlub
bardziejzgodnymzporządkiemnaturalnym.Społeczeństwoijegowładzemają
6T.T.Kaczmarek,Zasadyporz!dkuwgospodarcerynkowej,Difin,Warszawa2004,s.48–49.
7Merkantyliści,naczelezeswymigłównymiprzedstawicielami–P.lePessantdeBoisguilleber-
temiS.DeVaubanem,jakoprzedmiotswoichbadańprzyjęlidwaprzeciwstawneporządki–
porządeknaturalnyiporządekpozytywny.
8H.Landreth,D.C.Colander,Historiamyśliekonomicznej,WydawnictwoNaukowePWN,War-
szawa2005,s.58–63.
9G.B.Spychalski,Zaryshistoriimyśliekonomicznej,WydawnictwoNaukowePWN,Warszawa
2005,s.58–63.
10F.Quesnay(1694–1774),uznanyzamistrzaszkołyfizjokratycznej,wswoimpodstawowym
dzieleTablicaekonomicznazawarłm.in.38zasadpolitykigospodarczej,odnoszącychsięrównieżdo
kwestiizwiązanychzłademgospodarczym.
11KoncepcjaporządkunaturalnegowywodzisięzfilozofiiKartezjuszaiMalenranche’aoraz
zpoglądówencyklopedystów.Wedługniejprzyrodarządzisięwłasnymiprawami,któreczłowiek
poznajewprocesiedoświadczenia,jednostkaludzkazaśmaznacznyobszarwolnościdziałania,ogra-
niczonywarunkamiprawnaturalnychczłowieka.W.Stankiewicz,Historiamyśliekonomicznej,PWE,
Warszawa2000,s.130.
