Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
24
1.Ładgospodarczyijegofunkcjonalnedeterminanty
Wzależnościodustrojuwystępująróżnezasadyuporządkowaniastruktur43.
Wgospodarcecentralnieplanowanejregułąporządkującąstrukturyorganizacyj-
neifunkcjonalnejestadministracyjnepodporządkowaniepodmiotówgospodar-
czychjednostkomwyższegoszczebla.Jednostkitenieuzyskująpełnejsamodziel-
ności,aichegzystencjajestpodporządkowanakolektywnymcelom44.Wgospo-
darcerynkowejzasadąuporządkowaniastrukturjestwolnośćiformalnoprawna
równośćorganizacjigospodarczych.Podpojęciemładurozumiesiętakżezespół
zasadstanowiącychporządekprawny,któryjestrealizowanyprzezcentralniere-
gulującągoinstytucję.
Ładgospodarczyjeststanowionyprzezogółporządkówszczegółowych,
tworzącychokreślonysystemiuporządkowanąstrukturę,wramachktórejodby-
wająsięprocesygospodarcze.Tauporządkowanastrukturamawpływnaaktyw-
nośćspołeczeństwaiprzeztookreślaprzebiegprocesówgospodarczych.
Porządkiszczegółowesąodsiebieuzależnioneorazdeterminowaneprzez
panującyustrójgospodarczy.Wujęciuordoliberałówładgospodarczystanowią
stabilneformyiwarunkiramoweprzebieguprocesugospodarowania,określa-
jąceobowiązująceregułygrygospodarczej,wramachktórychpaństwa,przedsię-
biorstwa,gospodarstwadomoweijednostkiludzkiepodejmujądecyzjeireali-
zujądziałaniagospodarcze,zaśUzadaniempaństwajestuporządkowanie
gospodarki,atoprzezjednolity,wolnyodsprzecznościustrójgospodarczy”45.
Ładgospodarczyjestpewnymrodzajemadaptacji,dostosowaniemdodużej
liczbyokolicznościizdarzeń,któresąznanewszystkimuczestnikomzdarzeń,
leczniesąznanejakocałośćposzczególnymosobomoddzielnie46.Dozaistnienia
takiegoporządkujestniezbędne,bywszystkiejednostkipostępowaływedługściśle
określonychregułlubbyichdziałaniabyływokreślonymzakresieograniczone47.
Problematykaładugospodarczegowteoriiekonomiiwnajwiększymstopniu
byłaporuszanaprzezszkołęordoliberalną,którazapodstawęwłaściwegoładu
uznawała48własnośćprywatnąorazgospodarkęrynkową.
Wedługordoliberałówłademgospodarczym,któryzapewninajkorzystniej-
szefunkcjonowaniecałejgospodarki,wrazzjejwszystkimiuczestnikami,jestporzą-
dekopartynazasadachkonkurencyjnych49.
43E.Mączyńska,Ordo.Ustrójrównowagi–poszukiwaniaiprognozy,[w:]Ideeordoispołecznagospodarkaryn-
kowa,podred.E.MączyńskiejiP.Pysza,PolskieTowarzystwoEkonomiczne,Warszawa2010,s.179–182.
44M.Federowicz,Trwanieitransformacja.ŁadgospodarczywPolsce,InstytutFilozofiiiSocjologii
PAN,Warszawa1992,s.19–28.
45J.Czech-Rogosz,Sytuacjagospodarcza…,s.41–42.
46F.A.Hayek,Indywidualizmiporz!dekekonomiczny,Znak,Kraków1998,s.28–30.
47Z.Hockuba,Drogadospontanicznegoporz!dku.Transformacjaekonomicznawświetleproblemuregu-
lacji,WydawnictwoNaukowePWN,Warszawa1995,s.75.
48W.Ropke,Głównekierunkiliberalnegoprogramupolitykigospodarczej,[w:]Ideeordo…,s.41;Regulowanago-
spodarkarynkowa,podred.U.Kaliny-Prasznia,OficynaaWoltersKluwerbusiness,Kraków2007,s.63.
49N.Goldschmidt,Spóroelementspołecznygospodarkirynkowej,RaportFundacjiKonradaAdenauera,
nr7,Koln2007,s.3–4.
