Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
1.2.Warunkiizasadytworzeniaładugospodarczego
27
Następnymniezwykleważnymzadaniemzpunktuwidzeniatworzeniaładu
gospodarczegojestochronawłasnościprywatnej54.Niektórzyteoretycyargu-
mentowali,żewpaństwie,wktórymistniejewłasnośćzbiorowa,takżedasięusta-
nowićporządekgospodarczyopartynakonkurencji,aprywatnawłasnośćśrod-
kówprodukcjimożeprowadzićdonadużyćgospodarczychispołecznych.
ZdaniemEuckenawwarunkachwolnejkonkurencjimożliwejestosiągnięciece-
lówprowadzącychdoutworzeniaładugospodarczego.Wolnakonkurencjaspra-
wia,żewładzagospodarczaulegarozproszeniu,akorzyściistnieniawłasności
prywatnejodnosząnietylkoichwłaściciele,alerównieżpracownicyikonsumen-
ci.Dopierokonkurencjaprowadzidotego,żeprywatnawłasnośćśrodkówpro-
dukcjiiswobodawdysponowaniuniąspełniająbardzoważnąfunkcję
gospodarcząispołeczną.Skoncentrowaniewłasnościśrodkówprodukcjiwręku
państwaoznaczapowstaniepotężnejsiłygospodarczej,któratłumiwolność
jednostkiiosłabiajejpozycjęustrojową.Euckendoszedłdonastępującegownio-
sku:wzależnościodtego,wjakimstopniuwłasnośćprywatnaśrodkówproduk-
cjijestwarunkiemfunkcjonowaniaporządkukonkurencji,wtakimstopniu
porządekkonkurencjijestprzesłankądotego,abywłasnośćprywatnaśrodków
produkcjizostałautrzymana.
Dlaładugospodarczegodużeznaczeniematakżeswobodazawierania
umów55.Jesttooczywistywarunekistnieniaładukonkurencyjnego,swoboda
umówmabowiemdobroczynnywpływnakonkurencję.Niepowinnosięjej
przyznawaćwceluzawieraniaumów,któretęswobodęograniczająlubelimi-
nują56.Zasadęwolnegozawieraniaumównależypowiązaćzustrojemopartym
nakonkurencji,tylkowramachtakiegoładuotrzymujeonawłaściwysens.Nie
możenatomiastburzyćładukonkurencyjnegoprzeztworzeniestrukturdomi-
nującychwgospodarce,ochronęwładzyekonomicznejlubjejnadużywanie.
Kolejnazasadaokreślającaładgospodarczydotyczyodpowiedzialnościza
podejmowanedecyzje57.Wwarunkachpełnejkonkurencjiprocesgospodarczy
jestukierunkowanynazaspokojeniepotrzebkonsumentów.Odpowiedzialność
zapodjętedecyzjejestniezwykleważnąskładowąmechanizmukierowaniago-
spodarkąwwarunkachkonkurencji.Zasadaodpowiedzialnościoznacza,żeUkto
odpowiadazaplanyidziałaniaprzedsiębiorstwigospodarstwdomowych,ten
54Kwestięwłasnościprywatnejpodejmowałteżinnyordoliberał–W.Ropke.Jegozdaniemwiel-
kimizagrożeniamidlaładugospodarczego,którypowinienbyćtworzonywoparciuostosunkikon-
kurencyjne,jestdziałaniedużychprzedsiębiorstwiprodukcjiprowadzonejnawielkąskalę,gdyż
prowadzitodomonopolizacji.Wtakichwarunkachszansyniemająmałeprzedsiębiorstwa,którezo-
stająwyeliminowanezrynku.Zaproponowałprzeztowspieraniedecentralizacjigospodarczej
ispołecznej,podejmowaniepolitykiwspierającejdziałaniemałychiśrednichprzedsiębiorstw,dekon-
centracjędużychorganizacjigospodarczych.W.Eucken,Politykaporz!dku…,s.84–88.
55M.J.Thieme,Społecznagospodarkarynkowa,WydawnictwoC.H.Beck,Warszawa1995,s.19.
56W.Eucken,Politykaporz!dku…,s.89–93.
57Ibidem,s.89–93.
