Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Zjakiegopowodu?
23
(narodu)niezależnietrudnejdoodtworzeniamotywacjiStalina.Głodzenie
Ukraińcówwlatach30.–podobnie.Możnadługodyskutować,czybyłoto
działaniecelowoantyukraińskie,czywynikłozrealizacjiideałukolektywnej
wsi,jakwolałabytowidziećwspółczesnaRosja.W2006r.RadaNajwyższa
UkrainyuchwaliłauznanieWielkiegoGłoduzazbrodnięludobójstwa.Zkolei
napoczątkukwietnia2008r.rosyjskaDumauchwaliła,żeWielkiGłódnie
byłwymierzonywUkraińców;Sołżenicynpoparłtostanowisko,aw2008r.
PrezydentRosjiDmitrijMiedwiediewodrzuciłzaproszeniedoudziałuwob-
chodach75rocznicyWielkiegoGłodu.Najprawdopodobniejstronyjeszcze
bardzodługobędąpozostawaćprzyswoichstanowiskach,alegigantyczne
stratynaroduukraińskiegoito,żebyciewtymmomencieukraińskimchło-
pemnaznaczałobezapelacyjnie,sąniewątpliwe.Takichdziałań,wwypadku
którychmożnadługodyskutować,cobyłowcześniejszejakomotywzbioro-
wegomordu–njajo”czynkura”–możnawskazaćwiele,apozostajefaktem,
żedokonywanomasowegomorduludzidanejnarodowościlub/ipotężnie
uderzanowdanynaród(przykładowo:Katyń;nczystkietniczne”naWołyniu;
nczystki”wbyłejJugosławii;mordowaniekomunistów,częstoChińczyków,
powojskowymzamachustanuw1965r.wIndonezji;działaniaCzerwo-
nychKhmerówwKampuczy;wieloletniewykańczaniemieszkańcówTimoru
Wschodniego,zajętegoprzezIndonezjęw1975r.).Wszystkiewymienione
działaniabyłyfaktycznymludobójstwem–nawetjeślidomaganiesięstoso-
waniatakiegookreśleniawstosunkachmiędzynarodowychwydajesięmało
celowe.Wkażdymzwymienionychiwwielujeszczenajpewniejprzeoczo-
nychwypadkachcelembyłonientylko”zwycięstwonadjakimiśludźmi,ale
ichzniszczenie,czasemosiągnięciehomogenicznychetnicznieobszarów,
czasemzniszczenieczęściwłasnychgrupetnicznych(jakwKambodży,choć
tamteżzlubościąwykańczanoprzedstawicielimniejszościetnicznych).
Nawiasem:wZSRRkryteriarepresji,nawetróżniemotywowanej,wprak-
tycebardzoczęstopokrywałysięznarodowościowymi.Tennominalnieinter-
nacjonalisty
cznysystem,zbudowanywistotnymstopniuzasprawąnarodów
podbity
chimniejszościnarodowychCesarstwaRosyjskiego,czytowwywóz-
kach,czywotwieraniu/zamykaniuszansprzedludźmi,czywnagradzaniu,
zaskakującoczęstokierowałsiękryteriaminarodowościowymi.Nigdyjed-
nakniedeklarowałchęcizniszczenianarodów(nominalniebyłinternacjona-
listyczny!).Wtensposóbtakżedozbrodnipopełnionychwjegoramach
bardzotrudnojestzastosowaćobowiązującekryteriumdefinicyjne.Praktycz-
niewkażdymwypadkutrzebabywchodzićwintencje,cozawszejesttrudne
doustaleniaidyskusyjne.
WodniesieniudoKambodżyjedenzautorówużyłciekawegookreśle-
nia:nautoludobójstwo”29.Możnawprowadzićrozróżnienienanludobójstwo”
29LechM.Nijakowski,op.cit.,s.36.
