Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
poszczególnyBpełny”(Bdwugłosowy”)segmentprzytoczonej
rozmowydotyczyłinnegotematu;traktowałoczymśinnym.
WypowiedziWoltera,ucinającetemat,kapitalnienadawa-
łysiędotego,abyukształtowaćjewpostacizwięzłej,za-
mkniętejpointy.
LiczbakonwersującychwrozmowachWolterowskichogra-
niczałasięczęstododwóchosób;ztąBdwójkowością”sprzę-
żonybyłdośćwyraźniepodziałBról”:Wolterowskirozmów-
caraczejzadawałpytania,aWolterraczejodpowiadał.Ita
sytuacjateżsprzyjałapowstawaniubonsmots;częstewystę-
powaniewroliodpowiadającegokusiłodoBpopisywaniasię”
przedpytającymiefektownymisformułowaniami.
CałaEuropaprzyjeżdżaładoFerney,byporozmawiać
zWolterem,podziwiaćbłyskotliwośćjegokonwersacji.Wol-
terznajdowałsiępodpresjąswychrozmówców,oczekują-
cychkaskadydowcipnychwypowiedzi—ichciałichzado-
wolić.ToniewątpliwiebyłajeszczejednaBbonmotogenna”
przyczyna,popychającaWolterawstronębonsmots.Ponie-
ważBbyłnajinteligentniejszymczłowiekiemstulecia,które
byłonajinteligentniejszewdziejachludzkości”8—przycho-
dziłomutołatwo.
RozmowyBdwuosobowe”,wktórychtrakciejedenzroz-
mówcówpytał,drugiodpowiadał(przypominającepoety-
kęwywiadu),niebyływsalonachzjawiskiemtakpospoli-
tym,jakwFerney.Wsalonowejrozmowienajczęściejbrały
udziałwięcejniżdwieosoby.Niezawszerównieżtakczęsto
zmienianotematyrozmowy.Opróczkonwersacjizszybko
zmieniającymisięwątkamitreściowymipopularnośćwśród
oświeceniowychświatowcówzdobyłakonwersacjanazgóry
ustalonytemat.Wtegotypurozmowie:Bmonotematycznej”
iBwieloosobowej”—bonsmotsniebyłyzpewnościątworzo-
neztakdużączęstotliwością,jakacharakteryzowałarozmo-
wywFerney.Dowcipnepowiedzonkastanowiłyturaczejpo-
intę,wktórejjedenzkonwersującychpodsumowywałpewną
fazęrozmowy;wjakimśmomencieanalizowanyniuansdoj-
8Ibidem,s.330.
16
