Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
8
Wstęp
indywidualne,pomocnewradzeniusobieztakważnymproblememzdrowot-
nym.Podstawowymzasobemosobistymwydajesięzjawisko,którejakdotąd
dośćenigmatycznieokreślasięmianemprzystosowanialubadaptacji.
Upodstawgenezyprzystosowaniależątrzygrupyczynnikówiwoparciu
onienależypojmowaćtenproces.Człowiektoistotabiopsychiczna,przeby-
wającawgrupiespołecznej,ujawniającaszeregmechanizmówbędącychrezul-
tateminterakcjipomiędzybiologicznąsprawnościąjednostki,jejsprawnością
psychologicznąorazwymaganiamiśrodowiskaspołecznego(J.Kirenko1991).
Przystosowaniejestwięcprocesem,Ddziękiktóremujednostkaosiągastan
względnejrównowagimiędzywłasnymipotrzebami,pragnieniami,możliwo-
ściamiawarunkamiiwymaganiamizewnętrznymi”(J.Kirenko1998,s.50).
Przezstosunkowodługiczasproblematykęprzystosowaniaosóbprzewle-
klechorychiniepełnosprawnychanalizowanojakostanlubprocesosiągnięty
dziękidokonującymsięprzemianom(zob.Z.Sękowska1991;J.Kirenko1991,
1998).OkreślenieDstan”odnosisięprzedewszystkimdotychpostaciprzysto-
sowania,wktórychistniejepotrzebaokreśleniaischarakteryzowaniazasta-
nejsytuacjiprzystosowawczej(J.Kirenko1991,1998).Koniecznejestwów-
czassformułowaniekryteriówprzystosowania,naktórychpodstawiemożna
powiedzieć,jakiezachowaniasą,ajakieniesąprzejawamiwłaściwegoprzy-
stosowania.Znajdowałotoodzwierciedleniem.in.wobszarzetakichmode-
liprzystosowawczych,jak:stadialno-fazowy(linearnylubtemporalny),waha-
dłowy(cykliczny,powracający),ekologicznyczyindywidualny(idiosynkratycz-
ny),któryniepodlegałuogólnieniu(S.Byra2006,2012).Stosunkoworzadko
natomiastdociekanomechanizmówtegoprocesu.Zagadnieniemtymszerzej
zajęlisięH.LivnehiR.F.Antonak(1997,2005),którzystworzylimodelpsy-
chospołecznejadaptacjidożyciazchronicznąchorobąiniepełnosprawnością,
określanymianeminterakcyjnego.
Punktemwyjściadoopracowaniategomodelubyłorozróżnieniepojęć:
adaptacjaiprzystosowanie
1
.Zdaniemautorówadaptacjajestpojęciemszer-
szymniżprzystosowanie.Przytymwłaściwerozumienieprocesówadaptacji
niejestmożliwe,jeślinieprzeanalizujesięwszystkichzjawiskiprocesówzwią-
zanychzestanemfunkcjonowaniaczłowiekachoregolubniepełnosprawne-
go,doktórychzaliczyćmożemym.in.:stres,żal,kryzys,depresję,obrazwła-
snegociała,strategieradzeniasobie,niezależnośćczyjakośćżycia.Zdaniem
H.LivnehaiR.F.Antonaka(1997,2005)adekwatnyopisprocesuadaptacji
wymagauwzględnieniawieluczynników,takichjaknp.:rodzajchorobylub
1Wniniejszymopracowaniubędziemyzamiennieużywaćobutychpojęć.
