Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
10
KatarzynaEremus
odpoczynek,copozytywniewpływałonaichwydajność6.Brakzmęczeniapo-
magałteżograniczaćliczbęwypadkówwfabrykach7.Czaswolnymogliprzezna-
czaćnapodnoszeniewłasnychkwalifikacjiorazedukację.Wzrostpoziomuinte-
lektualnegowśródrobotnikówspowodowałichwiększezaangażowaniewżycie
społeczneczypolityczne8.Jednocześnienastępującywzrostwynagrodzeńpopra-
wiałwarunkiegzystencjalne.Większeprzychodydodomowegobudżetupozwa-
laływnowysposóbspędzaćczaswolny,przeznaczającgona-popularyzowany
naprzełomiewieków-aktywnywypoczyneklubuczestnictwowwydarzeniach
kulturalnych9.
Inaczejniżwniższychiśrednichwarstwachspołecznych,szlachtaiarysto-
kracjazwyczajowodysponowałyznacznymzasobemczasuwolnegooraztrady-
cyjnymisposobamijegowykorzystywania.Przemianygospodarczeispołeczne
oczywiścieobjęłyswoimzasięgiemteżwarstwęszlachecką,znoszącreliktyustro-
jufeudalnegoizmuszającszlachtędowprowadzaniareformzwiązanychzkapi-
talizmem,copowodowałozmianywfunkcjonowaniumajątkówziemskich10.Nie
wszystkimudawałosięprzystosowaćdoodmiennychwarunkówekonomicznych.
Częstymzjawiskiembyłozadłużaniemajątków,awkonsekwencjibankructwa
orazprzeprowadzkidomiast11.Wśródprzyczyn,któredotegoprowadziły,na-
leżywskazaćprzyzwyczajeniedodotychczasowegostylużyciaizwykleskaza-
nenaniepowodzeniepróbykontynuowaniagownowych,kapitalistycznychre-
aliach.Rodzinnybudżetopieranoprzedewszystkimnadochodachuzyskiwanych
zziemi,którepouwłaszczeniuchłopów,zmniejszeniuobszarówmajątkuorazko-
niecznościzatrudnianiapracownikówrolnych,zaczynałymaleć12.Wefekcieczę-
stoniewystarczałynakosztownepodróżeizabawy,zbytkownestrojeorazwy-
stawnepodejmowaniegości.
Pozbawionakoniecznościpodejmowaniapracyzawodowejszlachtamogła
przeznaczaćczaswolnynaliczneipopularnerozrywki.Spośródnichnależywy-
mienićregularnewizytyorazspotkaniasąsiedzkieitowarzyskie,atakżezwiąza-
neznimietykietalneobowiązkirewizyt13.Organizowanobaleiprzyjęcia,dające
nietylkomożliwośćspotkaniawgronierodzinyiprzyjaciół,aleteżstwarzają-
cedogodnewarunkidozawieranianowychznajomościdziękipośrednictwu
wspólnychkrewnychlubznajomych14.Życietowarzyskieskupiałosięrównież
6Zob.J.Ciepielewskietal.,Historiagospodarczaświata…s.64-69.
7Zanimwprowadzonoprawachroniącepracowników,zperspektywypracodawcybar-
dziejdotkliwymibyłyopóźnieniabądźprzestojewpracyodstratludzkich(zob.ibidem).
8Zob.ibidem,s.65.
9Zob.A.Skrzypek,HistoriaspołecznaEuropyXIXiXXwieku,Poznań2009,s.51-54.
10Zob.A.Garlicki,Historia1815-2004,Warszawa2005,s.108-109.
11Zob.S.Siekierski,Kulturaszlachtypolskiejwlatach1864-2001,Pułtusk2003,s.38-49.
12Zob.A.Skrzypek,HistoriaspołecznaEuropy…,s.23-24.
13Zob.ObyczajewPolsceodśredniowieczadoczasówwspółczesnych,red.A.Chwalba,
Warszawa2005,s.284-285.
14Chociażproceszawieranianowychznajomościbyłsilniesformalizowany,arekomen-
dacjazestronyinnychosóbmiaławnimistotneznaczenie,wpraktyceczęstoodbywałsię
wsposóbpowierzchowny,zwykorzystaniemprzypadkowychosób,któremogłysłużyćzapo-
średnika,gwarantującegostosownośćzawieranejznajomości(zob.ibidem,s.284).
