Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Wprowadzenie
**
11
Rozważaniateoretyczno-metodologiczneprzybliżającenarzędzia,jakimi
posługujęsięwniniejszejmonografii,pojawiająsięwróżnychjejmiejscach.
Jednakżenadrzędnąpozycjęwinstrumentariumpojęciowymstosowanym
wrozprawiezajmująnastępującekategorieteoretyczne:dyskurs,intertek-
stualność(czywszerszymujęciu-relacjetranstekstualne)ireprezentacja.
Dyskurs,jednozgłównychpojęćtzw
.zwrotukulturowego(por.Burzyńska,
2006:73),rozumianybędziezgodniezwykładniązaproponowanąprzezMi-
chelaFoucault(1977:151)jako:
[ś]zbióranonimowych,historycznych,zawszeokreślonychwczasieiprzestrzeni
reguł,któredeterminowaływdanejepoceidladanegoobszaruspołecznego,eko-
nomicznego,geograficznegolubjęzykowegowarunkidziałaniafunkcjiwypowie-
dzeniowej.
TemurozumieniutowarzyszyćbędzieSaidowskaoperacjonalizacja(vide
Said,2005).Oznaczaonauwzględnieniewpływujednostek,równieżznanych
zimieniainazwiska(womawianymwypadkuchodzioduńskichpisarzy),
nakształtdyskursuikierunekjegorozwoju.Dyskursy
,będącepraktykami
nadawaniaznaczenia,mającharakterzarównoumożliwiającyrozumienie,
jakijeograniczający-poprzezfakt,żefideterminująodpowiedzinapytania,
jakrównieżpytania,któremożnazadać”3(Barnes,Duncan,1992:8).
Zreferujmyzatemnajważniejszecechydyskursu:(a)zmiennośćhisto-
ryczna,azatemtrwanieialternacjajegostruktur;(b)odniesieniedookre-
ślonejwspólnotykomunikacyjnej,którawytworzyładanydyskursi-wsys-
temiesprzężeniazwrotnego-zostałaprzezniegoukształtowana;(c)system
wypowiedzi,awięcszerokorozumianytekst(wniniejszejpracyuwzględnio-
nezostanągłównietekstyliterackie,choćprzywoływaneteżbędąinnetek-
stykultury).Dyskurs,ówuspołecznionyiwspólnotowysposóbmówienia
oInnych,niejestzatemświatopoglądowoneutralny;wjegomocypozostaje
konstruowaniepodmiotu,nadktórymsprawujewładzę.Wmoichrozważa-
niachzastosowanieznajdziewskazywanaprzezMichelaFoucault(1977)za-
leżnośćwiedzyiwładzy
,któraposłużywtymwypadkueksplikacjicharakteru
duńskiegodyskursuoPolsce;dyskursukształtującegosięzpozycjiuprzy-
wilejowanej:przekonania(niekoniecznieuświadomionegoczyeksplicytnie
formułowanego)ocywilizacyjnejikulturowejprzewadzereprezentującego
3fi[ś]theydetermineanswerstoquestions,aswellasthequestionsthatcanbeasked”.
