Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
20
RozdziałI.Literaturapodróżniczaaproblemreprezentacji
płynność:płynneczasy
,życie,miłość,płynnylęk13.Literaturapodróżniczate-
matyzującatezagadnieniamożestanowićodpowiedźnasamorozpoznanie
współczesnegoczłowieka(bądźjegoprzeczuciewłasnegostatusuegzysten-
cjalnego)jakowykorzenionego,pozbawionegodrogowskazówistałychpunk-
tówodniesienia,żyjącegowwarunkachfistrefykontaktu”(Pratt,2011)izma-
gającegosięzciągłymizmianamizasadgry
.DuńskibadaczliteraturyFrits
Andersenjakomożliweźródłazainteresowaniaautorówgatunkamipodróż-
niczymiwskazujerównieżkryjącąsięwnichkrytykępostępującejodcza-
sówromantyzmunadmiernejestetyzacji,ficorazbardziejradykalnegoifor-
malistycznegorozgraniczaniaobszaruestetyki”(Andersen,1998:6);widzi
wnichpowrótdowcześniejszejdefinicjiliteraturyrozumianejjakofiwiedza
otym,conapisanooświecie”,wreszciediagnozuje,żestanowiąonerodzaj
rehabilitacjidlaXVIII-wiecznegokrytycznegointelektualizmu,firzeczowego
imyślowootwartego”(ibidem).Kwestięniejasnejpozycjiliteraturypodróż-
niczejwobecliteraturyomawiaArneMelberg(2005),proponując,bytakżetę
drugątraktowaćjakofipole”,fiarchiwumczyrejestrmożliwychchwytów”,co
pozwolinawiększąotwartośćwjejrozumieniu,atymsamymzdejmieztek-
stówpodróżniczychodiumnieliterackości.Tekstynależącedoomawianego
kręguwypowiedzi,któredoniedawnabyłypostrzeganejakoliteraturagor-
szegosortu,zdająsięzatemodzyskiwaćstatusintelektualnyiprestiż,jakim
cieszyłysięjeszczewXIXwiekuidolat30.XXwieku,określanych,głównie
wtradycjianglosaskiej,mianemfizłotegowiekupodróżopisarstwaliterackie-
go”(Thomson,2011:58).
Problememdotądnierozstrzygniętympozostajeinstrumentariumpoję-
cioweomawianegoobszaruwypowiedzi(idelimitacjesemantycznedotyczą-
ceposzczególnychpojęćwchodzącychwjegoskład)oraz,cosięztymwią-
że,statusgenologiczny
.Niejednoznacznośćidywergencjaterminologiczna
zaznaczyłysięjużwpierwszymakapicierozdziału,wktórymbyłamowa
oliteraturzepodróżniczej,podróżopisarstwie,podróży-jakoformachga-
tunkowych,aleteżjakopojęciachfinadrzędnych”,zbiorczych.Zadaniem,
którestawiamsobiewdalszejczęściwywodu,jestomówienieowychtermi-
nologicznychniejasności,atakżezaprezentowaniewłasnegomodelupoję-
ciowego.Odczasówstarożytnychpodróżestanowiłyjednązpodstawowych
13Baumanwskazuje,żepodstawowymiwzorcamiosobowymiwspółczesnościstalisiętury-
sta-ówmistrzfiupłynnianiaciałstałych”(Bauman,2000:143)ijegoalterego-włóczęga,afigu-
raobrazującaludzkibytwyrażonaformułąfipielgrzymowania-przez-życie”stanowijedenzpod-
stawowychelementówsztafażumetaforycznegoopisującego(po)nowoczesnąkondycjęludzką.
