Treść książki

Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
ElżbietaPaczkowska-Łagowska
UniwersytetJagielloński
CZŁOWIEKWMYŚLENIUHISTORYCZNYM
WILHELMADILTHEYA
RozważanieżyciazperspektywydziejówuznawanooddawnazaznamiennyrysDil-
theyowskiejlozofiiżycia.ItakGeorgMischwswojejprzedmowiedotomuVPism
zebranychDiltheya,uchodzącejdotądzadoskonałeprzedstawieniemyśliprzewod-
nichjegolozofiiwaspekcieewolucyjnym,wbliskimkontakcieznieopublikowa-
nymijeszczewówczastekstamitegoautora,rysucharakterystycznegojegolozofii
upatrujewpowiązaniubadaniaczłowiekazhistoriąjakonarzędziemmetodycznym
jegomyślenia.OtosłowaDiltheya,doktórychnawiązujeMisch:
Każdyprawdziwylozofjestnimdziękiswojejmetodzie.Ajednakniejestonaczymś
wymyślonym,leczjestwypływającymzorientacjiporządkiemstawianiaproblemów
ikoncentrowaniawjednympunkcieśrodkówdoichrozwiązania.(...)Nowośćmojejme-
todypoleganapowiązaniubadaniaczłowiekazhistorią1.
UczeńMischa,przedstawicielnastępnegopokolenialozofówżycia,Otto
F.BollnowwswojejwciążaktualnejmonografiitwórczościDiltheyawaspekcie
systematycznym,wodróżnieniuodpunktuwidzeniarozwojowego,dominującego
wprzedmowieMischa,uważa,że„powiązaniefilozofiiżyciazproblememdziejów
jestswoistymidecydującymosiągnięciemDiltheya”2.Tamyślstajesięmiarodajna
dlawspółczesnychbadaczylozofiiżycia,naprzykładdlaKarlaAlberta.Twórcze
rozwinięciewskazówkiBollnowaprzezAlbertapoleganazróżnicowaniuwramach
niejednorodnegonurtulozofiiżycia:historycznegomyśleniaDiltheyaiahistorycz-
negostanowiskaFriedrichaNietzschego,przyuwzględnieniukrytykitegoostatnie-
1
G.Misch(1923),VorberichtdesHerausgebers[w:]W.Dilthey,GesammelteSchriften,V
.Band,
B.G.TeubnerVerlagsgesellschaft,Stuttgart,Vandenhoeck&RuprechtinGöttingen.Cytujęnapodstawie
wydaniaz1974roku,s.XLIX.SłowaDiltheyaodczytanezrękopisuzostaływydanenastępniewtomie
XVIIIGesammelteSchriften:DieWissenschaftenvomMenschen,derGesellschaftundderGeschich-
te.VorarbeitenzurEinleitungindieGeisteswissenschaften1865–1880,hrsg.vonHelmuthJohachund
FrithjofRodi,1977,s.3.
2
O.F.Bollnow,Dilthey.EineEinführunginseinePhilosophie(1936).Cytujęnapodstawiewydania
2wNovalisVerlag,1980,s.35.
17