Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
KrzysztofStefański
Motywyklasycyzującewarchitekturzepolskiej...
oddalasięodswegoźródła,jestbliskiwielkiarchitekt,
którysprowadzająznówdoklasycznejstarożytności6.
Ill1lAdolfLoos,budynekbankowo-biurowyprzyMichaelplatz
wWiedniu,1910lFotlKrzysztofStefański
Ill2lPeterBehrens,ambasadaniemieckawSankt-Petersburgu,
1912lWgKlaus-JürgenSembach,JürgenKrause,UlrichSchultze:
1910.HalbzeitderModerne:vanderVelde,Behrens,Hoffman
unddieAnderen,WestfälischesLandesmuseumfürKunstund
Kulturgeschichte,Münster,Stuttgart1992
12
WWiedniutakżeOttoWagner,mimostosowaniaroz-
wiązańzaliczanychdonurtusecesyjnego,głosił,żenową
architekturęcechowaćbędzienantykizującaliniapozioma,
tafloweukształtowanie,największaprostotaienergiczne
eksponowaniekonstrukcjiimateriału”
7
.Jegozaśuczeń,Josef
Hofmann,zasłynąłpodwiedeńskąwilląSkyva-Primavesi
(1913-1915)oklasycznym,poważnymwyrazieelewacji
8
.
PodobniewprzypadkuFrancuzaAugustaPerretaekspery-
mentyzżelbetemłączyłysięzwprowadzaniemklasycznych
zasadkompozycji
9
.Formyklasycznecieszyłysięszczególnie
dużymuznaniemwarchitekturzeniemieckiej,czegosymbo-
lemstałsięgmachambasadyniemieckiejwSanktPetersburgu
autorstwaPeteraBehrensaz1912roku(il.2),alerozwiązania
zzastosowaniemmotywówklasycyzującychBehrenswpro-
wadziłrównieżdoarchitekturyprzemysłowej-jegohalętur-
binAEGwBerliniez1909rokunazwanowspółczesnąwersją
klasycznejświątyni
10
.Ważnymcentrumarchitekturyneokla-
sycznejstałsięteżSanktPetersburg,gdzieodwoływanosiędo
miejscowychtradycjiarchitektonicznychzpoczątkuXIXwie-
ku(twórczośćF.I.Lidvala,W.A.Szczuki,MarianaLalewicza
iMarianaPeretiatkowicza)
11
.Tendencjeteokreślanowróżny
sposóbjakonnowoczesnyklasycyzm”
,nnowyklasycyzm”,
nklasycystycznymodernizm”
,nneoklasycyzm”
12
-itenostat-
niterminstosowanyjestobecnienajczęściej.Neoklasycyzm
jakonurtodróżnianyzdecydowanieodklasycyzmuzprzełomu
XVIIIiXIXwieku
13
(il.3).
Zjawiskateniemogłypozostaćbezwpływunasytuację
naziemiachpolskich,zwłaszczabiorącpoduwagęfakt,że
polscyadepcisztukiarchitektonicznejwwiększościkształcili
sięwstolicyRosjibądźwnajważniejszychośrodkachnie-
mieckich.GalicjamiałaswojąPolitechnikęLwowską,gdzie
silnebyływpływywiedeńskie.Tendencjepanującewkrajach
bezpośredniosąsiadującychzziemiamipolskimiznajdowa-
łytymsamymwyraźneodbiciewdziełachpowstających
wnaszymkraju,zwłaszczatychzwiązanychznowatorskimi
6Goryński1939.
7Lisowski1962:141.
8Sarnitz2007:72-75.
9Banham1979:44-54;Olszewski1967:45.
10Banham1979:88-90;Sembach,Krause,Schultze1992:74-75,83-84.
11Istorija1994:516-561.
12Olszewski1967:46.
13Stefański2007:30-31.
