Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
KrzysztofStefański
Motywyklasycyzującewarchitekturzepolskiej...
Ill3lFiodorLidwal,gmachAzowsko-DońskiegoBankuHandlowego,
1907-1913lWgWikimediaCommons(domenapubliczna,autor:
Dezidor)
Ill4lJanHeurichsyn,kamienicaKrasińskichwWarszawie,1907-1910l
FotlKrzysztofStefański
poszukiwaniami.DałtemuwyrazAlfredLauterbachwswo-
imtekściezamieszczonymwwarszawskimnPrzeglądzie
Technicznym”w1912roku,gdziepisał:
Architekturaostatnichkilkulatzwracasięczęściowo
znówdoklasycyzmu.Trudnojestprzewidzieć,czykie-
runektenwzmożesięiczydoprowadzidokonkretnych
rezultatów.Wkażdymraziezasadysztukiantycznejwy-
stępująturazjeszczewpostaciregułydobregosmaku
jakohamulecireakcyaprzeciwpomieszaniustylów
ikompilacyomubiegłegostulecia.Zwrotprzeciwpa-
pierowymfantazyomt.zw.secesyi,szukaznówoparcia
wzdrowychzasadachklasycznegopiękna[ś].Ciągłość
zaśarchitekturyeuropejskiej,poczynającodarchitektury
włoskiegoquattrocenta,opierałasię,wmniejszymlub
większymstopniu,nawzorachantycznych.Powrótdo
zasadklasycznychmożnauważaćzakierunekzdrowy,
oileunikaćbędziebezdusznychkopii14.
Nauwagęzasługujerównieżartykułopublikowanyrok
późniejwtymżesamymczasopiśmie,autorstwaAdama
WolmanaOwspółczesnejteoriiarchitektonicznegoprojekto-
wania,wktórymdokonujeporównaniabudowliwduchu
secesji(wtekścieokreślonejmianemnmodern”)ipałacyku
klasycystycznegozXVIIIwieku,pisząc:
Alejeśliwykształconyarchitektzapytastarejsztuki,
corozumiałapodprojektowaniem,otrzymawkońcu
odpowiedź,żeprojektowaćznaczy:wynaleźćdlapro-
gramubudowania,stosującprostotędoorganizmu,nie
doszaty.Porównajmywillęnmodern”zdworkiemXVIII
stulecia[ś].Wpierwszejnieprzebraneskomplikowanie
zjawiska,wdrugimnajwiększaprostota[ś].Ponieważ
dlastworzenianowejkulturybudowlanejkoniecznejest
przejęciespuściznyXVIIIstulecia,będzierównieżnaj-
prostsządrogąprzejąćformyowoczesne,abyotrzymać
najprostsze,najwygodniejsze,wystarczająceiogólnie
jeszczezrozumiałeśrodkiwyrażalnościmateryalnej15.
14Lauterbach1912:595-596.
13
15Wolman1913:55.
