Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
44
JANTOMKOWSKI
dramatycznainaswójsposóbkonieczna.Tentragicznywęzełniewydaje
sięwcaleoczywistynawetdlauczestnikówwydarzeńopisanychwpoema-
cie.CołączybowiemśmierćmajoraPłuta,zabitegoprzezGerwazego,
zmorderstwemStolnika,zastrzelonegoprzezJackaSoplicę,powodowa-
negożądzązemsty,gnanegopychąizranionądumą?Sątoponiekądwy-
darzenianiemającezesobąwielewspólnego,awdodatkuwyraźnieod-
dalonewczasie.
OileśmierćStolnika-niezależnieodwszystkiego,conaswąobronę
potrafiprzedstawićsamzabójca-stanowitragedięrzucającądługicień
nadziejedwóchzwaśnionychrodów,tośmierćwyjątkowoniesympatycz-
nego,aroganckiegooficerawrogiejarmiiniepowinnastanowićproblemu
moralnego.Takrozumujezresztąwiększośćzainteresowanych.Kapitan
Ryków,którypatrzynaśmierćokiemżołnierza,okazujecałkowitezro-
zumieniedlapostępkuGerwazego:nawojniezabijamy,awreszcieprzy-
chodzimoment,gdysamijesteśmyzabijani.Ktobijesięlepiej,zachowuje
życie.Ktopozwalasięzabić,niezasługujenato,byżyć.Codziwniejsze
jednak,staropolskamądrośćwosobiePodkomorzegoteżwydajewyrok
wielcewstrzemięźliwy:umarłmajor,niechodpoczywawpokoju.Jednak
widmozamordowanegoPłutatrochęniepokoiSędziego,bowswejwy-
powiedziakcentujeon-pozareligijnąmotywacjąśmierciiumierania-
takżewłasnąniewinność:
Jużci,zakończyłSędzia,byłwtympalecBoży!
Leczjatejkrwiniewinien,jamotymniewiedział
(ks.X,w.187-188;WRIV,278)
WoczachczytelnikówSędziatojednaznajbardziejsympatycznych
postaciMickiewiczowskiegoarcydzieła.Poważnyimądrygospodarz,nie-
skorynaogółdokłótniiawantur,dobryPolak,zacnyszlachcic,wierny
swojejwielkiejmiłościsprzedlatśSkłonnijesteśmyzapomniećopew-
nychniejasnościachzwiązanychzezdobyciempokaźnegomajątku,ogo-
towościdokompromisuwsprawach-jakpowiedzielibyśmydzisiaj-na-
turykorupcyjnej.Możezatempostaćtonietylenieskazitelna,coraczej
obdarzonapewnążyciowązręcznością,talentemwychodzeniabezwięk-
szegoszwankuznajtrudniejszychsytuacji?
DopierowypowiedźRobakauświadamiazebranym,cosięwłaściwie
stało.ZginąłbezbronnyDniewolnik”,zginąłwnastępstwieaktuniepo-
trzebnejzemsty.Zginął,choćzginąćniemusiał.
Aleczynapewno?
BoksiądzRobak-jaknaksiędzaprzystało-powołujesięnaetykę
Chrystusa,któryzabraniałmścićsięizabijać.Lecznakazmiłościbliź-
niegoraczejnieprzydasiężołnierzowinapolubitwy.Nieprzydasię
