Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Wprowadzenie
tylkoelementprocesów,wzajemniezesobąsprzężonych.Wmetaforycz-
nymprzybliżeniutejideimoglibyśmypowiedzieć,żewpandemoniumkról
możebyćmarionetkąimożenawetotymniewiedzieć,ponieważniktnie
jestzainteresowanyinformowaniemgootymfakcie44.
Ideapandemoniumpozwalanaprzedstawieniepolitykijakofenomenu
społecznego,wramachktóregomożemywyróżniaćsiecizależnościoróż-
nejcharakterystyce.Wtakimujęciupolitykaniejestprzedstawianajako
niezależnewstosunkudospołeczeństwazjawisko,alejakozintegrowany
znimfenomen,niepozbawionyjednakswojejautonomii.Wtejperspek-
tywiepolitykaniejestjednakżadnym,nawethipotetycznymkandydatem
dostanowieniaspołeczeństwa,któretopodejściejestcharakterystyczne
dlaszkołyumowyspołecznej(wniektórychwersjach).Społeczeństwojest
pierwszepodwzględemhistorycznymiteoretycznymistanowipunkt
wyjściadlaeksplanacjipolityki.Stananarchiijestteoretycznymmitem,
ponieważpodstawywspółpracymająswojenaturalnepodstawywzjawi-
skachbiologicznych,włączniezsystemamiwymiany45.Poziomyinte-
gracjisystemupolitycznegoispołecznegomogąsięhistoryczniebardzo
różnićmiędzysobą,aleniezależnośćjestjedynieutopijnympostulatem.
Wieloznacznośćterminówspołecznyipolitycznyzpewnościąnieułatwia
komunikacjiwtymzakresie,asamaArendtpodkreślahistorycznąwagę
sporuospołecznąipolitycznąnaturęczłowiekajużnapoziomietermino-
logii46.Zczystoformalnegopunktuwidzenianależyzatempamiętać,że
politykajestzawszespołecznawtymsensie,żedokonujesięmiędzyludź-
mi.Przyjęcieinnejinterpretacjiprowadzidometafizycznychspekulacji
oistnieniutakiegofenomenupozakontekstemspołecznymiprzyznaniu,
żepolitykaniemawłaściwegodlasiebiemodelueksplanacji47.Prowadzi
44Pojęciemaskizwiązanezmetaforąteatrupolitycznegopozwalawinnysposób
spojrzećnapojęcieroli,aostatecznieteżpojęciefunkcjiwsystemiepolitycznym.Ma-
skajestsposobemprzedstawianiasiebieprzezaktorówiwprowadzanieusuwalnąwie-
loznacznośćwrelacjachmiędzynimi,napoziomieznaczeniakażdejroli,wtymrów-
nieżnapoziomiepercepcji.Aktorzyzatemkonstytuująwprzestrzenimiędzyludzkiej
fikcjelubteżświatyfikcyjne,którenapoziomiekonsekwencjizmieniajązachowanie
całegosystemu.Zob.J.Kurowicki,Figuryimaskiwpraktykachideologicznych,Instytut
Wydawniczy„KsiążkaiPrasa”,Warszawa2013,s.11–45.
45
Por.EconomicsinNature.SocialDilemmas,MateChoiceandBiologicalMarkets,
R.Noë,J.A.R.A.M.VanHooff,P
.Hammerstein(red.),CambridgeUniversityPress,
Cambridge2010.
46H.Arendt,Kondycja…,op.cit.,s.27inn.
47Napoziomieideiczymyślipolitycznejposzukujesięteżtranscendentnegoilub
teologicznegoładupolitycznego.Zob.S.S.Wolin,op.cit.;E.Voegelin,Nowanauka
polityki,tłum.P
.Śpiewak,FundacjaAletheia,Warszawa1992;eadem,LudBoży,tłum.
M.Umińska,Znak,Kraków1994.
24
