Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Grzecznośćjakopojęcie/terminwpolskich,francuskich...
29
zdefiniowaćjakoszacunek,uprzejmośćnależnezracjipozycjiwhierarchii
społecznej.Wedługniektórychjęzykoznawców,naprzykładKerbrat-Orec-
chioni,terminHdéférence”stanowihiponimwstosunkudoHpolitesse”
(Kerbrat-Orecchioni1992:163–164;2005:189),wedługinnychbadaczy,
zwłaszczatychwywodzącychsięzkręgukulturyazjatyckiej,takjakJuck-
-RyoonHwang,sątodwaróżneterminy,gdyżHdeference”/Hdéférence”
wiążesięzezjawiskiemhonoryfikatywnościiwwiększymstopniuwyraża
wkategoriachgramatycznych(np.wzróżnicowaniuzaimkówadresatyw-
nychwzależnościodstatusurozmówcy)(Hwang1990).
Jeśliwreszciepojawiająsiędefinicjegrzecznościdążącedoprecyzji
ikompletności,opierająsięonenaróżnychkryteriach.Różnorodnośćtę
obserwujesięzarównowśródbadaczytegosamegoobszarukulturowe-
go,jakiwodmiennychkręgachkulturowych.Przyjrzyjmysięzatem,jak
grzecznośćjestdefiniowanawpracachanglo-amerykańskich,francuskich
ipolskich.
1.3.1.Grzeczność(językowa)wbadaniachanglo-amerykańskich
Klasyczneanglo-amerykańskie
12
definicjegrzecznościmająprzede
wszystkimcharakterfunkcjonalny,próbującodpowiedziećnapytanie
orolęzachowańgrzecznościowychwprzebieguinterakcjiwjejwymia-
rzejęzykowymispołecznym.Ujmująonegrzecznośćwkategoriachuni-
wersalnychreguł,którychprzestrzeganiemanaceluograniczenieryzyka
konfliktuwrelacjachmiędzyczłonkamidanejspołeczności.Donurtutego
należądefinicjeodwołującesiędoteoriimaksymkonwersacyjnychGrice,a
(Lakoff,Leech)orazdokoncepcjiHtechniktwarzy”(Goffman,BrowniLe-
vinson).Tostatyczneujęciegrzeczności,zakładająceistnienienadrzędnych,
zewnętrznychwobecinterakcjiijejuczestnikówreguł,którymrozmówcy
jedyniesiępodporządkowują,zostałopoddanekrytyceprzeznastępnepo-
koleniebadaczypodważającychoczywistośćkonwencjigrzecznościowych
12
Używająctegookreślenia,mamynamyślipraceanglojęzycznepozostające
wkręgutejsamejtradycjibadawczej,nawetjeśliniektórzyautorzy(np.EeleniIde)nie
pochodzązkrajówanglosaskich.Koncentrujemysięprzytymnanajważniejszychuję-
ciachgrzecznościjęzykowejpowstałychnatymobszarze,odsyłajączainteresowanego
czytelnikadoprzeglądowychprackrytycznychEelena(2001)iWattsa(2003).
