Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
16
doząpaternalistycznejnadrzędności,któraniebyłaprzejawemwrodzonego
niemieckiegorasizmu,aleprostymrezultatemrzeczywistegostanurzeczy.
Większośćgrupetnicznych,zktórymiNiemcybyliwtymczasiewymieszani
nawschodzie-Czesi,Słoweńcy,Łużyczanie,Polacy-byłapoprostunaniż-
szymstopniurozwojuspołecznego,kulturowegoiekonomicznego27.
Trzebamiećświadomośćistnieniadwóchodmiennychprojektówniemie-
ckiejdominacjipolityczno-kulturowej,zktórychkażdyoferowałinnywzo-
rzechegemonicznejmęskości.Pierwszymznichbyłrodzącysięniemiecki
nacjonalizm,drugimnatomiastaustriackipatriotyzmpaństwowy.Monar-
chiahabsburskaniebyławstaniestworzyćwłasnegonnacjonalizmu”
,opozy-
cyjnegowstosunkudoinnychnacjonalizmówrodzącychsięnajejobszarze.
Ukształtowałanatomiastspecyficznypatriotyzmpaństwowyoantynacjo-
nalistycznymcharakterze,którybyłmieszankąlojalnościwobecdynastii
Habsburgów,tradycyjnegoregionalizmuorazniemieckiego(wdużejmie-
rzemieszczańskiego)stylużycia,językainiemieckiejkultury28.Obszarziem
czeskichbyłwięczewzględunaswojepołożeniemiejscemkrzyżowaniasię
przenikającegozRzeszyduchaniemieckiegonacjonalizmuzduchemanty-
nacjonalistycznejaustriackościutożsamianejzestrukturamipaństwowymi.
Spróbujmywtymmiejscuskrótowozrekonstruowaćhegemoniczneprojekty
męskościzwiązanezpowyższymidominującymidyskursami-niemieckim
nacjonalizmemiaustriackimpatriotyzmempaństwowym.Posłużynamto
jakotłoporównawczewzorcaczeskiego.
NiemieckahistoryczkaUteFrevertprzeprowadziławksiążceMążinie-
wiasta,niewiastaimąższczegółowąanalizępojęć,wyobrażeńorazinter-
pretacjizwiązanychzpodziałempłciowymwtymczasie.Badaczkaśledziła
głównelinierozwojowesemantykirozróżnieńmiędzypłciami,którerysują
sięwniemieckichleksykonachiencyklopediachodpołowyXVIIIwiekudo
końcawiekuXIX.Jejzdaniemkompendiatestanowiąnajlepszeodzwiercied-
leniesposobumyśleniawtymokresienaobszarzeNiemiec.AnalizaFrevert
jestbardzoprzydatna,ponieważmożnazałożyć,żechodzituozakreswiedzy
mającynajsilniejszywpływnamyślenieelitspołecznychnaziemiachczeskich
wtymczasie,nawetjeżeliuwzględnisiępotężnąbarierę,jakąbyłaustriackiza-
kazsprowadzaniawszelkichzagranicznychksiążeknaprzełomieXVIIIiXIX
wieku29.Badaczkapisze,żewniemieckichleksykonachiencyklopediachzpo-
czątkuXIXwiekuwdefinicjachpojęcianmężczyzna”napierwszyplanwysu-
wanocechyżołnierskie.Osadzeniemęskościwrelacjachspołecznychstopnio-
woredukowano,natomiastznaczenianabrałycechy,którerzekomotworzą
27
J.Kfen,op.cit.,s.62.
28
Ibidem,s.34,por.teżH.Wereszycki,PodberłemHabsburgów,Kraków1986,s.15-18.
29
Por.M.Hroch,Naprahunárodn{existence.Touhaaskutečnost,Praha1999,s.87-89.
