Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Pojęciedysfunkcyjnościpaństw-genezaidefinicje
13
asamkonfiktprzybieracharakterasymetryczny7.Wtedyproblempaństwsła-
bychidysfunkcyjnychstałsięużytecznymargumentemstosowanymwpolityce
zagranicznejStanówZjednoczonychnadekadęprzedatakamiterrorystycznymi
z11września2001roku8.
Porazpierwszysamegookreślenia„państwoupadłe”(failedstate)użyliGe-
raldB.HelmaniStevenR.RatnerwartykuleAnarchyRules:SavingFailedStates,
opublikowanymzimą1992l1993przezmagazyn„ForeignPolicy”
.Zdaniemau-
torów„noweniepokojącezjawisko”polegałonatym,żeupadłepaństwanaro-
dowe(failednation-state)„sącałkowicieniezdolnedoutrzymaniaczłonkostwa
wewspólnociemiędzynarodowej”9.Dwalatapóźniejzostaławydanapierwsza
publikacjaksiążkowawcałościpoświęconaupadkowiirozkładowipaństwa
(statecollapse)-CollapsedStates:meDisintegrationandRestorationofLegitimate
AuthoritypodredakcjąWilliamaZartmana10.WedługZartmanaupadeklrozkład
państwaoznacza,żejakogłównyośrodekdecyzyjnyczysymboltożsamościnaro-
dowejniemożeonowypełniaćswoichpodstawowychfunkcjiwwynikuproble-
mówzezwierzchnictwemterytorialnym,wiarygodnościąpaństwajakoinstytucji
politycznejorazorganizacjąsystemuspołeczno-gospodarczego.Niemniejjednak
wtymokresieproblempaństwdysfunkcyjnychznajdowałsięworbiciezaintere-
sowańprzedewszystkimśrodowiskuniwersyteckich.
Zmianęwpostrzeganiutegozjawiskaprzyniosłyatakiterrorystyczne
z11września2001roku,któresprawiły,żepojęciepaństwaupadłegoweszłona
stałedoświatowejpolityki,mediówczydyskursubezpieczeństwamiędzyna-
rodowego.Napotwierdzenietegoostatniegowystarczyprzytoczyćtakważne
dokumentyjakchociażbyStrategiaBezpieczeństwaNarodowegoStanówZjed-
noczonychz2002roku(NationalSecurityStrategy2002)iEuropejskaStrategia
BezpieczeństwaUniiEuropejskiej(EuropeanSecurityStrategy)z2003roku.
Wpierwszymznichpojawiasięstwierdzenie,żeAmerykajestterazmniej
zagrożonaprzezpaństwadążącedodominacji(conqueringstates)niżprzezpań-
stwaupadające(failingstates).Dokumenttenzobowiązujerządamerykańskido
zajęciasięproblememtzw.państwupadłych.Zwracauwagę,żewkrajachtych
wwynikuupadkuinstytucjipaństwowych,anarchii,utratykontroliprzezczynni-
kimiędzynarodoweorazwszechobecnejbiedyibrakuperspektywnalepszejutro
sprzyjającewarunkirozwojumogąznaleźćorganizacjeterrorystyczneimiędzy-
narodowegrupyprzestępcze.Państwatemogąstanowićtakżedogodnemiejsce
7
R.Rybkowski,Komupotrzebnesąpaństwaupadłe?,[w:]R.Kłosowicz,A.Mania(red.),Prob-
lemupadkupaństwwstosunkachmiędzynarodowych,Kraków2012,s.15.
8
V
.Cojanu,A.I.Popescu,AnalysisofFailedStates:SomeProblemsofDefnitionandMeasure-
ment,„TeRomanianEconomicJournal”
,November2007,X,no.25bis,s.114.
9
G.B.Helman,S.R.Ratner,AnarchyRules:SavingFailedStates,„ForeignPolicy”
,Winter
1992l1993,issue89,za:http:llwww.foreignpolicy.comlarticlesl2010l06l21lsaving_failed_states
(dostęp:31.08.2012).
10
I.W
.Zartman,Introduction:PosingtheProblemofStateCollapse,[w:]I.W
.Zartman(red.),
CollapsedStates:meDisintegrationandRestorationofLegitimateAuthority,Boulder1995,s.5.
