Treść książki

Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Rozdział1.Historyczneimetodologiczno-teoretyczneuwarunkowaniaprocesu
15
Odokresupoczątkowegoprzezkilkanastępnychstuleciziemiepolskie,czeskie
iwęgierskieprzechodziłyprzezprocesrozwoju,któregozwieńczeniembyłopo-
jawieniesięwielkichpaństwowościuznawanychzaistotnewówczesnejEuropie.
Pierwszerodzimedynastie:Piastowie,PrzemyślidziiArpadowiedążylidoroz-
szerzeniaswoichwpływówbądźdrogąpodbojówwojennych,bądźaranżowania
małżeństwzprzedstawicielamiwielkichdynastiieuropejskich.WXIIIwieku
doszłodoważnychwydarzeń,naWęgrzechw1222rokuAndrzejIIwydałZłotą
Bullę,któraporównywanajestdoangielskiejMagnaChartaLibertatum.Król
zobowiązywałsiędorespektowaniaprawszlachty,ata-wzamian-doposłu-
szeństwakrólowi
6.WCzechachw1278rokuzwołanoporazpierwszyzgroma-
dzenieskładającesięzduchowieństwa,szlachtyimieszczaństwa,przyczyniając
siętymsamymdorozwojukrajowychstrukturparlamentarnych.Tenprocesuległ
zatrzymaniuzaczasówrządówLuksemburczyków
7.Polskienowożytnetradycje
parlamentarnezapoczątkowałozwołanieIzbyPoselskiejw1493roku,chociaż,
podobniejakwCzechachinaWęgrzechźródełparlamentaryzmumożemyupa-
trywaćwewcześniejszychokresach
8.Uważasię,żewXIVwiekuziemiepolskie,
czeskieiwęgierskierozwijałysięwpodobnysposób.WCzechachinaWęgrzech
wymarłyrodzimedynastie,pojawiaćzaczęłysięobcerodykrólewskie.Cocieka-
we,punktemstycznymlosówtrzechpaństwbyłasytuacja,gdydobregokróla-ojca
zastąpiłjeszczelepszywładca:król-syn.WCzechachbylitoJanLuksemburczyk
iKarolIV,naWęgrzechKarolRobertiLudwikWielki,awPolsceWładysław
ŁokietekiKazimierzWielki.WiekiXIViXVwprzypadkukrólestwaCzech
iWęgieruważanesązaZłotyOkreswichdziejach.
PewnaspecyfikaziemczeskichzaczęłakształtowaćsięwXVwiekuiwiązała
sięzrozwojemruchuhusyckiego.Jakpokazałaprzyszłość,byłtoważnypunkt
wdziejachnarodu,aźniejpaństwowościczeskiej.Wwynikumoralnegozepsu-
ciaduchowieństwaJanHuswypowiedziałposłuszeństwoKościołowi.Początkowo
popierałgokrólWacławIV,alekiedyHuswystąpiłzotwartąkrytykąpapiestwa,
wówczaskrólwycofałswojepoparcie.Konfliktmiałupodstawtakżerywalizację
owładzęwżyciupublicznympomiędzyelitaminiemieckimiiczeskimi.Odzara-
niaczeskiejpaństwowościzarównoniemieckiKościół,jakiwładcyuzyskali
ogromnewpływynaziemiachczeskich,nieporównywalniewiększeniżwsąsied-
nichPolsceiWęgrzech.Rozwijającysięruchhusyckiprzybrałwięccharakter
wczesnejwalkinarodowej,wwynikuktórejwypędzononiemieckipatrycjat
zCzech.AlekatoliccyzwolennicykrólaZygmuntaLuksemburczykaniepoddali
sięiprzezwielelattoczonowyniszczającewalki.W1431rokuupadłapiątakru-
cjataantyhusycka,cooznaczałosukcesCzechów.W1458rokunakrólaobrano
6W.FELCZAK:HistoriaWęgier.Wrocław1966,s.40-41.
7M.POLIVKA:CzeskiesejmyodichpoczątkudowstąpienianatronHabsburgów(1526).Zarys.
W:Sejmczeskiodczasównajdawniejszychdo1913roku.Red.M.J.PTAK.Opole2000,s.29.
8S.KUBAS:HistoriaparlamentaryzmuwkrajachEuropyŚrodkowej.W:Parlamentwpań-
stwachGrupyWyszehradzkiej.Problemymetodologiczno-teoretyczne.Red.M.BARAŃSKI,R.GLAJ-
CAR,S.KUBAS.Katowice2012,s.75-78.