Treść książki

Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
16
PaństwaGrupyWyszehradzkiej:pomiędzyprzeszłościąateraźniejszością…
JerzegozPodiebradu,pierwszegoniekatolickiegowładcęEuropy.Jednymze
skutkówhusytyzmubyłpowolnyprocesdesakralizacjikulturyczeskiej
9.
OdkońcawiekuXIVdopoczątkuXVIwdziejachWęgiermożemymówić
owzrościepotęgitegopaństwa.WpływnatakistanrzeczymiaładynastiaAnde-
gawenów,któraprzyczyniłasiędobudowypotęgimilitarnejikulturowejWęgier.
GdyAndegawenowierozpoczynaliswojerządy,doterytoriumWęgiernależały
jużziemiesłowackie,chorwackie,siedmiogrodzkie.źniejLudwikWielkipró-
bowałbezskuteczniezdobyćkrólestwoNeapolu.Pojegośmiercitronzdobył
ZygmuntLuksemburczyk,aponimJagiellonowie.Najpierwkrótkopanował
WładysławWarneńczyk,potemwlatach1458-1490tytułkrólewskiprzypadł
MaciejowiKorwinowi,uważanemuzajednegoznajwiększychrodzimychwład-
cówWęgier.ZajegopanowaniaobszarWęgierpowiększyłsięoziemiemoraw-
skie,łużyckie,śląskieorazDolnejAustrii.Korwinzmarł,niepozostawiającle-
galnegopotomka,akoronawęgierskatrafiłaponowniedoJagiellonów.Trzeci
królztejdynastiinawęgierskimtronie-Ludwik,wwynikutureckiegonatarcia
zginąłwbitwiepodMohaczemw1526roku,cooznaczałokoniecciągłościpań-
stwowejWęgier.Wniedługimczasieimperiumosmańskieihabsburskiedokonało
rozbioruwęgierskichziem
10.
Wprzypadkuziempolskichmieliśmydoczynieniazpodobnąsytuacją,jak
wCzechachinaWęgrzech,ztymżeprocesrozwojuiupadkurozciągałsiędłużej
wczasie.ZaPiastówziemiepolskieuległyrozdrobnieniuwwynikupostanowień
testamentuBolesławaKrzywoustego.Dopieroprzedostatnikrólztejdynastii
WładysławŁokietekzdołałw1320rokuscalićrozdrobnionedzielnice.Jegosyn
Kazimierznietylkoutrzymałzdobyczeojca,lecztakżeznacznierozszerzyłgra-
nicepaństwaiumocniłjegostrukturę.Kolejnadynastiawładców,Jagiellonowie,
przyczyniłasiędobudowyPolskibędącejpotęgąeuropejską.Złotyokresrozwoju
PolskiprzypadłnaXViXVIwiek,poczymstopniowodochodziłodostagnacji
iupadku.UniarealnazLitwąw1569przypieczętowałazainteresowaniawładców
polskichwschodnimiczęściamikontynentu,mimożewcześniejWładysławWar-
neńczyk,WładysławJagiellończykijegosynLudwikzasiadalinatronachśrod-
kowoeuropejskich:CzechiWęgier.Jednakżewkolejnychwiekachdoszłodo
podobnejsytuacji,jakwCzechachinaWęgrzech.PodkoniecXVIIIwiekuPol-
skaznikłazmapEuropy,ajejziemiedostałysiępodzwierzchnictwoAustrii,
PrusiRosji
11.
Wtrakciewęgierskiegopanowanianaziemiachsłowackichnastąpiłokilka
wydarzeń,któreświadcząopróbachuniezależnieniasięspoddyktatuwęgierskie-
go.NapoczątkuXIVwiekudoszłodobitwypodRozhanowcami,która,copraw-
9R.HECK,M.ORZECHOWSKI:HistoriaCzechosłowacji.Wrocław-Warszawa-Kraków1969,
s.185-227.
10W.FELCZAK:HistoriaWęgierł,s.93-118.
11P.JASIENICA:PolskaJagiellonów.W:PolskaPiastów.PolskaJagiellonów.Warszawa1986,
s.5-444.