Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Relacjepaństwo-wojnawstarożytności
55
PozycjakobietwSparciebyłaszczególna.Niebyłyskazanenaodosobnie-
niejakinnewolnekobietywpozostałychczęściachGrecji.Dziewczynkiprze-
chodziłytensamfizycznytreningcochłopcy.Chłopcyidziewczynkićwiczyli
gimnastykęrazem,wszyscynago.Kobiecieniewolnobyłoujawniaćżadnych
uczuć,którenieprzynosiłybykorzyścipaństwu.Mogłaokazywaćpogardętchó-
rzowiichwalonobyją,gdybytakczyniławobecswojegosyna.Niewolnojej
jednakbyłookazywaćsmutku,gdybyjejnowonarodzonedzieckozostałoska-
zanenaśmierćjakosłabeuszalbogdybyjejsynzginąłwbitwie.Dlailustracji
tychobyczajówprzykładowyopiszachowań.
nPosłaniecwróciłdoSpartyzpolabitwy.Otoczyłygokobiety.Posłaniec
rzekłdojednejznich:
-Matko,przynoszęsmutnewieści:twojegosynazabito,gdymierzyłsię
zwrogiem.
-Tomójsyn-odparłamatka.
-Twójdrugisynżyjeiniedoznałobrażeń-powiedziałposłaniec.-Uciekł
przedwrogiem.
-Toniemójsyn-odrzekłamatka.
Zpolabitwypowróciłkolejnyposłaniec.PodeszładoniegomatkaSpartanina:
-Jakidzienaszemupaństwu,heroldzie?
Posłaniecwybuchnąłpłaczem.
-Matko,takmiciężal-powiedział.-Całapiątkatwoichsynówzginęła
wwalcezwrogiem.
-Głupcze!-odparłakobieta.-Niepytamomoichsynów.Pytam,czySparta
wygrywa!
-Owszem,matko,nasiwojownicyzwyciężyli.
-Azatemjestemszczęśliwa-odparłamatka,poczymodwróciłasięiposzła
dodomu”14.
WopiniachpozostałychGrekówSpartankiuchodziłyzawyjątkowocnotliwe.
Jednocześniejednakzamężnabezdzietnakobietaniesprzeciwiłabysię,gdyby
państwokazałojejsprawdzić,czyjakiśinnymężczyznaniebędzieskutecz-
niejszyodjejmężawpłodzeniunowychobywateli.Prawozachęcałobowiem
doposiadaniadzieci.ZdaniemStagirytyojciectrzechsynówbyłzwolnionyze
służbywojskowej,aojciecczterech-zewszystkichobowiązkówwpaństwie15.
JeżelimłodySpartaninniewykazałsięodwagąwwalce,porzucałagonarze-
czona.Urzędnicypaństwowiniepozwalalimunaożenek,ajeślijużbyłżonaty,
zakazywanomumiećdzieci.Jeślitakiwojownikmiałsiostrynawydaniu,
14S.Pressfield,Etoswojownikał,s.13.
15B.Russell,DziejefilozofiiZachoduł,s.129.
