Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
32
WSTĘP
alemoże,skoroudaliśmysiępopomocdomitu,jakIkarwSłońcuspłonąć37.Nie
mamwątpliwości,żetekstPlatonajesthermetyczny,żejegonajbliżsiczytelnicy
zapewnerozpoznawaliwnimodniesieniadoznanychimtylkosytuacji.Myślę
nawet,żemogliniekiedypodtymkątemPlatonaczytać.Tylkopozazdrościć,ale
niejesteśmysłuchaczamiPlatonaitekstyPlatonapozostają,jakwszystkieprze-
cieżteksty,artefaktami.NapewnoowielurzeczachPlatonnienapisałinapewno
byływśródnichtakie,októrychmówił.Nieuwzględnieniezatemźródełpośred-
nichwnauceoPlatonietrzebanapewnouznaćzabłąd.
Wpracybędęzajmowałstanowisko,któreokreśliłbymroboczojakoumiar-
kowanyunitaryzm,toznaczybędęzjednejstronytraktowałdialogiPlatonajako
jednąpolifonicznąwypowiedź,wktórejróżnegłosy,czasemgłosyidącewróż-
nychkierunkach,wspólniebrzmią.Wkilkumomentachpojawiąsiępropozycje
ewolucjonistyczne,choćraczejbędęskłonnyszukaćwwypadkach,wktórych
Platonzdajesięprzedstawiaćróżnestanowiska,zawahania.Zawahanianietyle
jakomomentu,którynależyprzezwyciężyć,ilemomentu,którytworzynapię-
cieijestaktem,aniebiernością.Napięciezawahaniapozostajejednakstanem
pewnegodyskomfortu,naturalnejestnambowiem,żeszukamyjednejodpowie-
dzi.Chciałbymwkażdymrazieuniknąćtejradykalnejwersjiewolucjonizmu,
wktórejwłaściwienależałobyprzyjąć,żenowawypowiedźunieważniastarą38.
37Tenkajdaniarz,którzywychodzizjaskinizdajesiębardziejprzypominaćIkaraaniżeliDedala.
Dedal,przypomnijmy,twórcadziwadeł,rzeźb,któresięsameporuszały,przypominaraczejtych,którzy
sięwdrodzezatrzymaliiprzedkładają,wykradzionyzapewnebogomogień,nadSłońce.Mającskrzydła
miastleciećkugórze,zatrzymujesięwpołowiedrogi,żebybezpieczniewylądowaćnaziemi.Dedal
zatemprzedkładarozsądeknadszaleństwo.
38Nieznamprzykładu,wktórymbytegotypupodejścieewolucjonistycznekonsekwentniestoso-
wanowobecPlatona,chociażjeślizogniskujemydomyślnyprzebiegewolucjiwokółteoriiIdei,zdaje
się,żezkoniecznościbędziemynadialogisokratycznepatrzećzgóry.Ale,takjakmówiłem,nieznam
takiegoplatonika,którybygardziłpowiedzmyIonem,ponieważprzeczytałPaństwo,otyleznamniezli-
czonąilośćprzykładówstosowaniategotypuewolucjonizmuwogólnympodejściudopracynaukowej.
Objawemtegopodejściajestmechaniczneczęstoprzedkładaniepublikacjinowychnadstare,czasembez
związkuzichmerytorycznądoniosłością,bądźzdrugiejstronypatrząc:zichmerytorycznąbiedą.Znam
przykładyuczelniwyższych,naktórychumieszczeniewbibliografiipracymagisterskiejpozycjisprzed
2010jesttraktowanejakobłąd.Wwielusytuacjachnowepublikacje,ztegopowodu,żeuwzględniane
sąwnichdokonaniapoprzedników,czasemztegochociażbypowodu,żedostępnesądlanichnowe,
niedostępnewcześniejźródła(namyślprzychodzątakieodkryciajakodczytaniepismalinearnegoB
chociażbyalbowykopaniewPalaikastroposaguchłopca,zwanegoKourosemzPalaikastro)mająnad
starymiprzewagę,aleprzecież,doskonalesobieztegozdajemysprawę:sądzieła,które,choćsiwiznąnie-
razpokryte,wciążstanowiąpunktodniesienia.Tojedno.Drugie:naturalnie,żecyfrowebazytekstówsą
wspaniałymwynalazkiem.Alemampoczucie,żewysiłek,którywkładali,nietakdawnojeszczeprzecież,
badaczepodczaswertowaniastarożytnychtekstów,podczasszukaniaodnośników,cytowań,lokalizacji,
wysiłek,jeślispróbujemygosobiewyobrazić,monstrualny,niebyłwysiłkiemdaremnym.Słowem,coś
ztegowysiłkuwynikało.Formułaprzypisów,zktórejkorzystam,używadatyjakoelementuodróżniają-
cego.Autortakiatakiidatawydania,powiedzmy1987,zewentualnymdodatkiem:b,c,d...,jeśliautor
takiatakiwroku1987opublikowałwięcejniżjedentekst.Datajestelementemodróżnieniainiekryje
sięzaniążadensądwartościujący.(Trochębymchciałoczywiście,żebysiękrył,boGrzybowski2022
AdamMickiewiczUniversityPress©2022
