Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
politycy.ProtektoremrosyjskiejlożybyłtakżePiotrI9.WXIXwiekuzakazyoraz
walka,jakarozgorzałapomiędzyKościołemkatolickimamasonerią,sprawiły,
iższczególnieweFrancjiiRosjizaczęłysięzniejwycofywaćśrodowiskakonser-
watywne,arystokracja,atakżeci,którzywcześniejupatrywaliwprzynależności
dowolnomularstwakorzyścitowarzyskieczyzawodowe10.Zmianywspołecznym
składzielóżspowodowaneodpływemnlojalistów”orazszerszymwstępowaniem
wolnomyślnienastawionejinteligencji,wtymprzedstawicieliwolnychzawodów,
sprawiły,iżzmieniałasięrównieżdoktrynaspołeczno-politycznaruchu.Wodróż-
nieniuodwolnomularstwaangielskiego,nadalstojącegoutronuangielskiego,
wolnomularzefrancuscycorazbardziejskłanialisiękurealizacjioświeceniowych
ideałówrówności,wolnościibraterstwa.Wefrancuskiejmyśliwolnomularskiej
uwidaczniaćsięzaczęłyelementypolitycznegoliberalizmuzjednoczesnymwyzna-
czeniemcelów—zwalczeniadotychczaspanującychstosunkówspołeczno-poli-
tycznych,wtymlikwidacjiabsolutyzmumonarszego11.JeszczewtrakcieWielkiej
Rewolucjimasoneriafrancuskazachowywałasięniejednoznacznie,przyjmując
trojakąpostawę.Częśćczłonkówlóżnadalwspierałamonarchię,częśćuznawała
możliwośćjejreformypoprzeznadaniekonstytucjiprzyzachowaniukróla,aczęść
zdecydowałasiępoprzećrewolucję,obalićmonarchięiukonstytuowaćrepublikę12.
WiekXIXzmieniłideowyryswolnomularstwaWielkiegoWschoduFrancjiwkie-
runkusekularyzacji,czegowyrazembyłozniesieniew1877r.formułyoWielkim
Architekcie,cozkoleispowodowałozmianywobrządkulóżbłękitnych,polegają-
cejnausunięciuzniegomotywówdotyczącychtranscendencjiiBoga13.
Zaznaczyćnależy,żewolnomularstwokontynentalne,wtymfrancuskie,
powstałodziękiswoimprzedstawicielompochodzącymzAnglii.Wskazujesię,
iżweFrancjiwolnomularstwozostałozałożoneprzezwygnanegozAngliiJakuba
IIStuarta.Różnicewrozwojuobuspołeczeństw,podziałysocjopolitycznespra-
wiły,iżfrancuskiewolnomularstworóżniłosięodangielskiego.Wgrudniu1772r.
9L.Hass,Lożaipolityka.Masoneriarosyjska1822-1995,t.1:Wolnomularstworosyj-
skiewpodziemiu1822-1921,Warszawa1995,s.32.
10J.Wojtowicz,Masoneria—wielkaniewiadoma?,Toruń1992,s.36-43.
11L.Hass,WolnomularstwowEuropie…,s.253.Wedługśrodowiskawolnomular-
skiegonnagrunciefrancuskichstopniwyższychzasadaprzyjaźniitolerancjikultywowana
wlożachangielskichukonkretniasięwhaśle:prawda,wolność,równość(franc.Vérité,
Liberté,Egalité),względniewolność,równość,sprawiedliwość(franc.Liberté,Egalité,
Justice).PorównanietychzasadzesłynnymiLiberté,Egalité,Fraternitédobyrewolucjifran-
cuskiejbyłobyprzecieżznacznymuproszczeniem,jeślinawetnieintelektualnymnaduży-
ciem.Rewolucyjnehasławolności,równościibraterstwabezpośrednioodnosiłysiędosfery
polityczno-społecznej,podczasgdyzasadywypracowaneok.1740r.przezfrancuskąmaso-
nerięmiałykontekstściśleetycznyirozpatrywanebyćmogątylkoiwyłącznienagruncie
enigmatycznegosystemuwartościsztukikrólewskiej”
.Zob.T.Cegielski,op.cit.,s.60.
12R.Gervaso,Braciaprzeklęci.Historiamasonerii,Warszawa2005,s.93.
13WielkieKolegiumRytów,<http://wolnomularstwo.pl/baza_artykulow/wolnomulars
two-powszechne/wolnomularstwo-roznych-krajow/621-2/>,20stycznia2020r.
27
