Paradoksy Isaiaha Berlina. Berlinowska interpretacja oświecenia i kontroświecenia

Michał Wendland

Uzyskaj dostęp

Zakup książkę

ISBN/ISSN:

978-83-01-21686-3

DOI:

Wydawnictwo:

Wydawnictwo Naukowe PWN

Rok wydania:

2020

Liczba stron:

224

XML:ISBN/ISSN:

ONIX MARC21

Bibliografia:

Wendland, Michał. Paradoksy Isaiaha Berlina. Berlinowska interpretacja oświecenia i kontroświecenia. Red. . Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN, 2020, 224 s. ISBN 978-83-01-21686-3

Bibliografia refWorks:

RT Book, Whole

SR Electronic(1)

A1 Wendland, M.

T1 Paradoksy Isaiaha Berlina. Berlinowska interpretacja oświecenia i kontroświecenia

PB Wydawnictwo Naukowe PWN

PP Warszawa

YR 2020

SN 978-83-01-21686-3

Bibliografia BibTex:

@Book{ 241974, author = "Wendland, Michał", editor = "", title = "Paradoksy Isaiaha Berlina. Berlinowska interpretacja oświecenia i kontroświecenia", publisher = "Wydawnictwo Naukowe PWN", year = "2020", address = "Warszawa", isbn = "978-83-01-21686-3" }

Bibliografia endNote:

TY - BOOK

AU - Wendland, Michał

ED -

TI - Paradoksy Isaiaha Berlina. Berlinowska interpretacja oświecenia i kontroświecenia

PB - Wydawnictwo Naukowe PWN

CY - Warszawa

PY - 2020

SN - 978-83-01-21686-3

ER -

Netografia (standard APA):

Wendland, Michał. Paradoksy Isaiaha Berlina. Berlinowska interpretacja oświecenia i kontroświecenia [baza danych online] Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN, 2020 [dostęp: 01 09 2024]. Dostęp w Ibuk Libra: https://libra.ibuk.pl/reader/paradoksy-isaiaha-berlina-berlinowska-interpretacja-oswiecenia-i-michal-wendland-241974.

filozofia, oświecenie, krytyka, Isaiah Berlin, kontroświecenie

Jest to pierwsza w polskiej literaturze dogłębna analiza filozofii Isaiaha Berlina. Autor w ciekawy i przemyślany sposób przedstawia myśl Berlina i stanowiska, które żywo przypominają współczesne tematy najzacieklejszych debat politycznych.

...

Więcej

ISBN/ISSN:

978-83-01-21686-3

DOI:

Wydawnictwo:

Wydawnictwo Naukowe PWN

Rok wydania:

2020

Liczba stron:

224

XML:ISBN/ISSN:

ONIX MARC21

Wprowadzenie8
Rozdział pierwszy. Spory o oświecenie w XX wieku 26
1.1. Isaiah Berlin: krótki rys biograficzny26
1.2. Początki sporu: Cassirer, Becker, Hazard37
1.3. Spór narasta: Horkheimer i Adorno, Talmon, Koselleck, Voegelin52
1.4. Wsłczesna postać sporu o oświecenie64
Rozdział drugi. Isaiah Berlin o oświeceniu, romantyzmie i kontroświeceniu 72
2.1. Monizm, marksizm, jeże i lisy, czyli geneza Berlinowskiej krytyki oświecenia72
2.2. Idee polityczne w epoce romantyzmu (1952–2006) oraz The Age of Enlightenment: The Eighteenth-Century Philosophers (1956)76
2.3. Etap wczesny (1953–1960)84
2.4. Etap środkowy (1960–1965) – Trzej krytycy oświecenia: Vico, Herder, Hamann oraz Korzenie romantyzmu100
2.5. Etap późny (1965–1988)133
Rozdział trzeci. Co to jest kontroświecenie? 150
3.1. Oświecenie i kontroświecenie według Isaiaha Berlina: próba syntezy152
3.2. Metakrytyka krytyki oświecenia: problemy z defi nicjami166
3.3. Herder, Aufklärung i Gegenaufklärung187
Zakończenie: dylematy czy paradoksy Berlina?210
Bibliografia216

Wprowadzenie

ponadtrzeciączęśćpopulacjiówczesnegoMeksyku,awEuropiesześćdziesiątmilio-

nówludzitylkowXVIIIwieku,wroku1980zostałauznanazaostatecznieeradyko-

waną.ZatryumfowałJenner,zatryumfowałamedycyna.Zatryumfowałooświecenie.

AlepoczątkowometodaJennerabudziłaostrysprzeciw,czegoświadectwemjest

wspomnianabroszuraitowarzyszącajejilustracjazmonstrualnąkrową.Autortej

publikacjiWilliamRowleypowoływałsięnapółtysiącaprzypadkówrzekomegoniepo-

wodzeniaszczepień.Jegozdaniemprzypadkiowemiałypolegaćnatym,żezaszcze-

pienizaczynalinabieraćcechwyglądukrowy:wyrastałyimrogiiogony.Zreprezen-

tacjąpodobnegoprzeświadczeniamamydoczynienianainnejilustracjiautorstwa

słynnegoangielskiegokarykaturzystyJamesaGillrayazroku1802.Widzimynaniej

grupękilkudziesięciuprzedstawicieliróżnychklasspołecznych,którzypoddająsię

szczepieniom.Tymjużzaszczepionymnacielezaczynająpojawiaćsięminiaturowe

krowy.Rysunekjestgroteskowy,aleobrazujeówczesnyparanoicznystrachprzed

szczepionkami.Wobuprzypadkachargumentacjaprzeciwkoszczepieniomjestirracjo-

nalna,ﬂmagiczna”,wręczprymitywna-opierasięnaprzekonaniu,iżzaszczepienie

krowiąchorobąprzekształcaludziwkrowy.Awięcoświecenietryumfuje-ospa,jedna

znajstraszniejszychplagludzkości,zostałapokonana,jednakżetryumfoświecenia

wtymprzypadkuniesięgagłęboko-okazujesię,żenapoczątkuXIXwiekuznaczna

częśćludnościEuropybyłaskłonnawierzyćwmożliwośćtransformacjizaszczepio-

negoczłowiekawkrowę.

AnapoczątkuXXIwieku?

NapoczątkuXXIwiekunieboimysięjużospyanigrypy,anicholery.Wizytauden-

tystyniemusibyćdlanasbolesnąkatorgąiraczejniezostaniemynapiętnowaniroz-

grzanymżelazemzaspożywaniepotrawmięsnychwpiątek.Piorunyniezagrażająjuż

naszymdomostwomizapalanietzw.gromnicwczasieburzyniejestjużpraktykowane.

Aprzynajmniejniepowszechnie.

BoprzecieżrównocześnienapoczątkuXXIwiekuwieluznasnadalodczuwa

strach-zabobonnystrach-np.przedszczepionkami.Byćmożeci,którzylękająsię

szczepień,niezakładająjużmożliwościprzekształceniasięczłowiekawkrowę,jestto

jednakmarnepocieszenie.Tymbardziej,żenapoczątkuXXIwiekuczęśćznaskwestio-

nujerównieżteorięewolucji,uznajeZiemięzapłaskąileczychorobypsimsmalcem.

Innymisłowy:oświeceniemacharakterdialektycznywzględemsamegosiebie-

wnimsamymkryjesięsprzeczność,dylemat,tendencjadosamoprzezwyciężenia;

aledialektykaoświeceniaprzejawiasięrównieżwtym,żeniezależnieodpowikłań

isporówwewnętrznychoświeceniewchodzidialektyczniewspórzewnętrznyznurtem

kontroświecenia.Ichociażoczywiścieznówmamytudoczynieniazniebezpieczeń-

stwemdalekoidącegouproszczenia,możnaprzynajmniejpewnąistotnączęść,pewien

wymiarhistoriinowożytnegoświatazachodniegoujmowaćwkategoriachkonﬂiktu

tychdwóchidei.

RównieżwprzypadkuIsaiahaBerlinadialektykaoświeceniaidialektykakontr-

oświeceniaprzybierająformęconajmniejdylematu,awzasadzieparadoksu.Jegonad-

rzędnymcelemjestobronademokracji,zwłaszczaliberalnejdemokracjiwwarunkach

zimnejwojny,orazuzasadnieniekoncepcjitzw.wolnościnegatywnej.Wcelurealiza-

cjitegoceluBerlinprzystępujedokrytykiﬁlozoﬁioświeceniaiformułujepodjego

adresemwieleobiekcji,któremożnastreścićnastępująco:oświeceniowiﬁlozofowie

Brak wyników

Paradoksy Isaiaha Berlina. Berlinowska interpretacja oświecenia i kontroświecenia

Treść książki

Znajdź bibliotekę blisko siebie, i uzyskaj dostęp do ebooka w systemie IBUK Libra