Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
24
Częśćpierwsza:Rzeczyimarzeniaskamandrytów
3.causafnalis,cel,np.rytuałofiary,któryokreślapotrzebnączarę
codokształtuitworzywa;4.causaefciens,któraskutkujeefektem,
gotową,rzeczywistączarą:mistrzsrebrnik4.
Technikaukazanawczterechelementarnychrelacjachprzy-
czynowo-skutkowychujawniaswegłębokiepowiązaniezcało-
kształtemhistorycznieujmowanejcywilizacji.Czyżkażdarzecz
niejestsynekdochącywilizacyjnegouniwersum?Potwierdzająto
dokonaniaarcheologów,którzynapodstawieanalizyodkrytych
przedmiotówzdolnisąkonstruowaćhipotezyogarniającenietyl-
kokulturęmaterialnąwytwórców,aletakżepanującewśródnich
stosunkispołeczne,relacjewłasnościowe,strukturęwładzy,wie-
rzeniareligineitp.Leczniektóreprzedmioty(szerzej:techniki)
mająznaczenieszczególne.Nowoczesnaantropologiaihermeneu-
tyczniezorientowanafilozofiatechnikiokreślajemianemfltechno-
logiidefiniujących”5.Chodzituourządzenia,którychdyspozycja
technicznagwarantujeimkluczowąfunkcjęwdanejformacjikul-
turowej.Ichprzewaganiewyczerpujesięwużytecznościprak-
tycznej.Rozstrzygającąrolęodgrywatuzakorzenieniewzbioro-
wejwyobraźni.Teniezwykłe,azarazempodstawoweinstrumenty
współdziałająwtworzeniumodeluświata.Ichstrukturauczest-
niczywbudowaniuelementarnychmetafor,obrazów,schematów
iwzorówpoznawczych.Wmanualnejtechnologiiświatastarożyt-
negodefiniującąrolęodgrywaływiodąceinstrumentyniektórych
rzemiosł—garncarstwa,tkactwaistolarstwa.WEuropieZachod-
niejichmiejscezajęłynajpierwtechnologiemechaniczne,potem
dynamiczneiwreszcieelektroniczne.Tym,czymdlaPlatonabył
kołowrotek,adlaArystotelesawrzecionoikołogarncarskie,tym
dlaKartezjuszastałsięzegar,dlaSadiCarnotamaszynaparowa,
zaśdlaAlanaTuringa—komputer.Azatem,banalnezpozoru
pytanieorzeczy,którymiigraimaginacjapoetów,możemiećnie-
bagatelnąwagę.
4Ibidem,s.226—227.
5Por.J.DavidBolter:CzłowiekTuringa.Tłum.T.Goban-Klas.Warszawa
1990,s.45—79.
