Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
flJakbysięwizbieobłędulękała…”…
15
pojejzamążpójściu.Podczassamotnychrozmyślańwzamkukobietaponiekąd
przewidujewłasnyobłęd:
Jużdłużejswegociężaruniewstrzyma:
Powstałazmiejsca,lecztakamartwacała.
Iznówstanęłaztakimioczyma,
Jakbysięwizbieobłędulękała[II,w.451–454].
Znamienne,żecierpieniepsychicznełączysięwprzypadkuOrlikizbólemfizycz-
nym25.Ponadtobohaterkanieustannieodczuwaskrajneemocje:rozpacz26,przera-
żenie,złośćczydzikąradość,ajejodczuciazawszepozostająwopozycjidoreakcji
otoczenia.PodczasspotkaniazNebabąodgłosśmiechupuszczykapowoduje,że
kobietadoznajeprzejmującego,irracjonalnegostrachu,inaczejniżukochany,któ-
remutowarzyszywesołośćzpowoduprzybyciaukochanejijednocześniezazdrość.
Zkoleifldzikaradość”kobietystanowiprzeciwwagędlaładu,któryzapanował
nazamkupopowrocierządcy,któryprzybyłzwiadomościąoplanowanymstłu-
mieniubuntuKozaków.OstatecznieOrlikaosiągaspokój,cowidocznejestwjej
powierzchowności,równieżwmomenciedokonywaniazbrodni.Paradoksalnie
towłaśniespokójstajesiędlaotoczeniadowodemjejobłędu:
Cóżtomaznaczyćtawcielediablica?
Onaniesłyszy,niewidzinikogo:
Takiespokojnejejokoilica.
[…]Zbroczonympłótnemcałasięwyciera
Iwolnymkrokiemidziedozwierciadła.
Stanęła,zlampąwręcekonająca,
Spokojna,–tylkooczysięjejmącą[II,w.713–726].
OpanowaniebohaterkiwzbudzaprzerażeniewśródKozaków,którzywkraczają
dokomnatyrządcy.ZgodniezewzorcemszalonegobohateraOrlikacałkowicie
zrywakontaktzotoczeniem–niepodejmujepróbusprawiedliwieniaczywyja-
śnieniapowodówdokonanejzbrodni,cowięcej,początkowowżadensposóbnie
reagujenaniespodziewanąobecnośćKozaków.WartorównieżzaAlinąKowal-
czykowązwrócićuwagęnarolęmotywacjispołecznejwpostępowaniukobiety:
MotywacjaspołecznatłumaczypopełnioneprzezOrlikęmężobójstwo,leczniejest
wystarczającądlaobjaśnieniaprzewrotnejrozkoszy,zjakąmężobójczyninurzaręce
wekrwizamordowanego27.
25
Przeddokonaniemmężobójstwa,będączrządcą,Orlikaodczuwarównieżfizycznecierpienie:
flRządczyniwciążmrugapowieka;/Jakgórawestchnieńciężkiedlaniejłono;/Isercerwiesię,jakby
jemęczono,/Ipotgwałtownychmiotańjąocieka”[II,w.603–606].
26
Orlikanegatywnieoceniaswojąprzyszłość–niemanadzieinapoprawęwłasnejsytuacji:
flAwszystkoprzedniąwrozpaczyizgiełku”[II,w.467].Stanpsychicznybohaterkizmieniasię
dopierowchwilipopełnieniazbrodni.
27
A.Kowalczykowa,Romantyczniszaleńcy…,s.61.
