Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
18
JoannaStożek
urokuśpiewgóralski,jestmniejrzewności,mniejsłodyczywjegodźwięku,alewiele
goprzypomina36.
Zamekkaniowski,DziennikpodróżydoTatróworaz,międzyinnymi,niedokończona
Sobótkapokazują,żewtwórczościGoszczyńskiegodostrzecmożnapewnąciągłość
tematyczną,przejawiającasięwpowracaniudotematuświatawyobraźniludowej
orazszerokorozumianegofolkloruukraińskiegoipodhalańskiego.
Bógmilczący?SymbolikaszaleństwawZamkukaniowskim
DokonującanalizyproblemuszaleństwawZamkukaniowskim,należyzwrócić
uwagęnajegosymbolikę.AlinaKowalczykowaprzyjmuje,żechaosszaleństwa
wpolskiejliteraturzeromantycznejposiadastałąsymbolikę:
Bógoniemiałylubprzymierzezszatanem,zpiekłem,zezłem[…]Aprzedewszystkim
przemieszaniezłaidobra,utożsamienie,stopienietychpojęćprzeciwstawnych,zni-
weczeniehierarchiimoralnych.Wybórszatana,zła,takżerewolucji[…]czykrwawej
zemsty[…]jestrównoznacznyzszaleństwem,jestszaleństwem,bojestwłaśniedefi-
nitywnymprzekroczeniemgranicumownejnormalności37.
Tezybadaczkiznajdująpotwierdzeniewświecieprzedstawionympowieści
poetyckiejGoszczyńskiego–szaleństwoOrlikiiKsenipowoduje,żeotoczenie
postrzegajejakoreprezentantkisiłszatańskich.PostaćOrlikiłączysięztakimi
aspektamiszaleństwajakprzemieszaniezłaidobraorazdążeniedokrwawej
zemsty.Bohaterkapoczątkowokojarzonajednoznaczniezpięknem,światłem,
ostateczniewwynikuzbrodni,zostajeukazanajakozwierzęniezdolnedojakich-
kolwiekuczuć.
Znamienne,żeświatbohaterówZamkukaniowskiegowydajesiębyćzdetermi-
nowanyprzezdziałaniesiłszatańskich.ChociażGoszczyńskiwskazujerównież
nareligijnośćukraińskiegoludu(ludziewierząwBoga,kierująkuNiemuliczne
prośby,czyniąznakkrzyżawsytuacjizagrożenia),torównowagamiędzysiłami
szatańskąiboskąniezostajezachowana.Potwierdzatorównieżfakt,żenawet
kościół,którytradycyjniefunkcjonujejakomiejscebezpieczne–schronienie,nie
odgrywawZamkukaniowskimswojejochronnejflroli”:
Iletammordów,ilekrwirozlania;
JaksamoLachówzdasięścigaćpiekło,
Anigdzieschronyprzedczerniązaciekłą[II,w.470–473].
Zrękamiwniebo,płakałludskruszony
ŚródpoświęconychsklepieńWszechmocnego:
Ścianyświątyniwtórzyłypłaczjego[II,w.500–503].
36
Tamże,s.141–142.
37
A.Kowalczykowa,Szaleństwojakodramatiwyzwanie...,s.39.
