Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
definicjepasożytnictwawzbogacająsięocechyszkodliwości.Pasożytwięcnietylko
znajdujewżywicielupokarmimiejscezamieszkania,alerównieżwyrządzamuszkodę,
żywiącsiękosztemjegociałaipłynówustrojowych.PodkoniecXXwiekurozwinąłsię
pogląd,żepasożytnictwotonietylkopojęciesystematyczneczyfizjologiczne,aletakże
ekologiczne.Pasożytamiokreślanowięcorganizmy,którewykorzystująinneżywe
organizmyzarównojakoźródłopokarmu,jakiśrodowiskożycia.
Dalszemodyfikacjedefinicjipasożytnictwawiążąsięzrozwojembadań
biochemiczno-fizjologicznychigenetycznych.Powstajekoncepcjapasożytnictwa
jakobliskiegozwiązkudwóchorganizmów,wktórymuzależnieniepasożytaod
żywicielamacharaktermetaboliczny.Definicjataokreślapasożytajakoorganizm,
któryjestbezpośredniolubpośredniometabolicznieuzależnionyodżywiciela.
Stopieńtegouzależnieniajestróżny:wprzypadkuzwierzątwolnożyjącychwynosi
0%,natomiastwprzypadkupełnegouzależnienia,jaknp.utasiemców,wynosi
100%.Wzakrestejmetabolicznejzależnościwchodząnietylkoczynnikipokarmowe
ienzymytrawienne,aletakżebodźcerozwojowe,regulacjadojrzewaniaitp.Uzależnienie
pasożytaodżywicielamożewynikaćzwieluczynników,np.temperaturyorganizmu
żywiciela,pokarmupobieranegoprzezżywiciela,składusokówtrawiennychżywiciela
(wprzypadkupasożytówjelitowych),aminokwasów,cukrów,kwasówtłuszczowych
lubbiałekznajdującychsięworganizmieżywiciela.Uzależnieniepasożytaod
żywicielajestbardzoskomplikowane.Każdywięcukładżywiciel–pasożytwymaga
oddzielnejanalizy,zanimocenionybędziezasięguzależnień–organizmwolnożyją-
cy0%→organizmpasożytniczy100%.
Uzależnieniepasożytaodżywicielaprzejawiasięjużwmomencieinwazji,np.
wniknięciewskóręfurkocerkariiSchistosomasp.uwarunkowanejestobecnością
odpowiednichkwasówtłuszczowychwskórzeżywiciela;encystacjaniektórych
pierwotniaków(np.Giardialamblia)związanajestnp.zeskłademżółci.Sątotzw.
trigery–czynnikispustowewarunkującezaistnieniepasożytnictwa.
Ponieważśrodowiskostwarzanepasożytomprzezżywicielajestuwarunkowane
genetycznie,ogólniemożnawięcstwierdzić,żepasożytnictwojesttointerakcja
powodującauzależnieniesiępasożytaodconajmniejjednegogenużywiciela.Im
bardziejswoistypasożytdladanegożywiciela,tymbardziejjestodniegouzależniony.
2i2i2iPrzystosowaniafizjologicznepasożyta
dożywiciela
Przystosowaniateskupiająsięgłównienatrzechprocesach:1)przenikaniupaso-
żytadożywiciela,2)pobieraniupokarmujakopodstawowegoźródłaenergii,
3)przystosowaniumetabolicznymdozajmowanegosiedliskaworganizmieżywiciela.
Strefa,wktórejodbywasiępobieraniepokarmuorazwydalaniemetabolitów,
stanowinajistotniejszyobszarwzajemnegooddziaływaniapasożytaiżywiciela.
Strefętęwyznaczaodległośćmiędzybłonamikomórekpowierzchniowychpasożyta
inarządużywiciela,warunkifizykochemicznewdanymśrodowisku,jaknp.pH,
38
