Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Drugimelementem,stanowiącymopowiązaniachpatofizjologiizmedycyną,
jestjejrolawzakresiebadawczym,tj.wodkrywaniumechanizmówskładającychsięna
proceschorobowy.Wswychdociekaniachnatematcharakteruiistotychorobypato-
fizjologiaposługujesięmetodamidoświadczalnymi,głównieużywajączwierzątlabo-
ratoryjnychlub–ostatniocorazczęściej–wyizolowanychtkanekikomórek,utrzymy-
wanychprzyżyciuwwarunkachsztucznych–invitro.Uzyskiwanewynikiprzenosisię
naterenmedycyny,wzastosowaniudoczłowieka.Należyzwrócićuwagęnafakt,żena
przestrzeniostatnich100–150latmedycynapraktyczna,rezygnująccorazbardziejze
spekulacjicodopochodzeniaipatogenezychoróbnarzeczprzesłanekracjonalnych,
starasięoprzećswojepostępowanienawynikachścisłychobserwacjiibadańpro-
wadzonychzarównonachorych,jakinaukładachmodelowych(zwierzęta,tkanki
invitroitp.).Dlategodociekanianaukoweocharakterzebadańdoświadczalnychsą
dziśwmedycynietakszerokostosowane.
Rozważająctendrugielement,przypisującyomawianądyscyplinędomedy-
cyny,trzebazauważyć,żetakujmowanąpatofizjologięuprawiająwbadaniachnauko-
wychwłaściwiewszystkiespecjalnościlekarskie,ponieważniemalzawszechodziwnich
opoznaniemechanizmówskładającychsięnakonkretnyproceschorobowy.Trudno
więcwkwestiibadańnadmechanizmamichoróbwyraźnieoddzielićpatofizjologię
jakoodrębnąspecjalność;byłobytosztuczneimałosensowne,natomiastwskazujeto
ipotwierdzałącznośćtejdziedzinywiedzyzmedycynąpraktyczną.
Należypodkreślić,żepatofizjologia,badającmechanizmychoróbiichobja-
wów,rozważajewkategoriachczynnościowych(funkcjonalnych).Odróżniasięona
wtensposóbodinnejdyscyplinymedycznej,takżezajmującejsięteoriąprocesów
chorobowychiichpochodzeniem,amianowicieodpatomorfologii,czylianatomii
patologicznej,którachorobęijejobjawyrozpatrujeprzedewszystkimwkategoriach
strukturalnych(morfologicznych).
Biorącpowyższepoduwagę,możnawięcpatofizjologięzdefiniowaćjakogałąź
medycynyzajmującąsięopisywaniemiwyjaśnianiempodstawowychzmianfunkcjonal-
nych(fizjologicznych)wchorobie,przyszerokimwykorzystaniumetoddoświadczalnych.
Powyższadefinicjaizakreślonepoledziałalnościpatofizjologiiujawniajej
podwójnycharakter.Zjednejstronyjesttonaukaogólnobiologiczna,operującaty-
powymiwyrażeniami,definicjamiiwskaźnikamioraztymsamymaparatempojęcio-
wymcolicznedziałybiologiiwspółczesnej.Zdrugiej–jaktojużwskazanowyżej–jest
tobezsprzeczniegałąźmedycyny,dysponującaobszernąwiedząnatematzjawiskcho-
robowychuczłowieka,ichsymptomatologii,przebiegu,powikłań,zmianspowodowa-
nychterapią(zarównopozytywnych,jakinegatywnych),wreszciemożliwychstanów
zejściowych,tj.zdrowieniaiśmierci.Patofizjologiałączytedwaobszarywiedzy,zbież-
neupodstaw,aleodrębnewswejpraktycznejdziałalności,umożliwiającichwzajemne
przenikanieiuzupełnianie,przyczym–jeślichodziomedycynę,topatofizjologiama
zazadanieprzenieśćnajejgruntzjawiskadobrzelubbardzodobrzezbadaneiokreś-
lonewlaboratoriachbiologicznych.Dziękiprzenikaniuwiedzypodstawowejdome-
dycynypraktycznejwrozumowaniulekarzadziśstosujesięjużpowszechnietakie
wyrażeniabiologiczneopisaneizdefiniowanewtokulicznychpracdoświadczalnych,
atłumaczącewielezjawiskfizjologicznychipatologicznych,jakkodgenetyczny,inser-
cja,duplikacja,sprawnośćmechanizmunaprawczegoDNA,amplifikacja,protoonko-
geny,dwuwarstwabłonyfosfolipidowej,sygnalizacjado-imiędzykomórkowa,białka
kurczliwe,kanałyitransporteryprzezbłonowe,ładunekpowierzchniowy,przepusz-
czalnośćbłon,powinowactwo,równowagadynamiczna,przenoszeniesynaptyczne
iefaptyczne,inicjacja,peroksydacja,hiperkapnia,autoagresja,supresja,awidność,
adhezjaisetkiinnych.Nieoznaczatojednak,żezmedycynyklinicznejwyeliminowano
dawniejszeokreśleniaiterminy,nawetjeślibyłyonemniejprecyzyjne.
Możnawięcpowiedzieć,żewzakresiewyjaśnianiapatogenezychoróbpato-
fizjologiaspełniawobecmedycynyfunkcjeusługowe:przenosizbadańogólnobiolo-
2
