Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
1.3.Metodyitechnikibadawcze
Penck(1906),postulująckonkretnośćgeografiitraktującejostosunkachrzeczywi-
stych,przyczymcechąbezpośredniejobserwacjipowinienbyćnajdalejposunięty
obiektywizm.
Wzałożeniuniniejszypodrozdziałstanowićmanietyledetalicznyopiswy-
korzystywanychmetoditechnikbadawczych,ilewskazaćzałożeniametodycz-
neadekwatnewstudiachnadpatologiąspołeczną.Koncentrującsięnadoborze
cech,adopierowdalszejkolejnościnawielkościpróby,wartouwzględnićpodej-
ściekodeksoweiniekodeksowe,obejmującezestawmetoditechnikbadawczych.
WpierwszymprzypadkuJacekWódz(1988)przyjmuje,żeistniejewykazzjawisk
uznawanychzaspołecznienegatywne.Cechąpodejściakodeksowegojestpoda-
nielistyzjawiskwsposóbenumeratywny,co-zewzględunaarbitralnośćcech
ikryteriówkomponentówpatologicznych-możnauznaćzawadętegorozstrzyg-
nięcia.Jegozaletąjestnatomiastmożliwośćrozpatrywaniadużychzbiorowości
społecznych,coskutkujeporównywalnościąwynikówipodstawądobadańnasi-
leniapewnychzjawisk.
Rozwiązaniemumożliwiającymwyeksponowanieelementówładuspołeczne-
go,którychłamaniemożeskutkowaćrozwojemzachowańpatologicznych,jest
podejścieniekodeksowe,nazywaneintegralnym(por.Javeau1983;Wódz1989).
Uniwersalnośćtegopodejścia,badającegostanświadomościosób,poleganauzy-
skaniunajwiększejszansycałościowegoujęciazagadnieniabezpotrzebywcze-
śniejszegonazywaniago.Podejścieniekodeksowe,dziękizróżnicowanymme-
todomitechnikom,umożliwiawykrycieprzyczyniprzebieguzjawiskpatologii
społecznejwynikającychzarównozespołecznej,jakimaterialno-przestrzennej
organizacjiżyciawdzielnicachczyosiedlachmieszkaniowychbędącychzbioro-
wościamiwmiaręhomogenicznymipodwzględemnormiwartości.Elementy
sytuacyjnewujęciucodziennymorazstrukturalneiinstytucjonalnerozpatrywa-
newdłuższymczasietoczynnikiprzestrzeniznaczącej.Umożliwiająoneanalizę
zachowańniezgodnychzłademspołecznymmożliwymdoodtworzenianawet
wtedy,gdyniektóreelementyfunkcjonująbezichdokładnejwerbalizacji.Zaletą
podejścianiekodeksowegojestpoznawaniezjawiskspołecznienegatywnychoraz
organizacjiżyciaspołecznego,ajegowadąsątrudnościwuogólnianiuwyników
przyróżnorodnościzbiorowości(Wódz1988).
Ważnąmetodąbadawcząstosowanąwpodejściunieindeksowym(integral-
nym)jestanalizaplanówprzestrzennychorazplanówwyposażeniamaterialnego
miastalubwsi.Dometodwtympodejściuzaliczasięwaloryzacjęprzestrzeni
geograficznej,wznacznymstopniuzależnąodsubiektywnychocen.Czynnikiem
zmniejszającymsubiektywizmjestdokonanieocenporównawczych(np.wba-
daniachnatymsamymobszarzerealizowanychprzezwiększyzespół).Innym
sposobemwzrostuobiektywizacjijestocenatrafnościzastosowanychrozwiązań
wdodatkowejweryfikacjiterenowej,zwykorzystaniemmetodstandaryzacji.Przy
rozpatrywaniuzjawiskpatologiispołecznejstosujesięwieletechnikodnoszących
siędomateriałówjużistniejących(m.in.dokumentów)lubzlecanychpodczas
25
