Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
AnalizafunkcjonowaniaSłużbyWięziennejjakoinstytucji…
przedewszystkimdoodpłaceniasprawcyprzestępstwawsposóbanalogiczny
dotego,jakonpostąpiłwstosunkudoinnejosobyorazspołeczeństwa.Mamy
wtedydoczynieniazodwetem28,którysprowadzasiędościsłejsprawiedliwości
iwyrażasięwadekwatnymwyrównaniuwiny,cowżadensposóbnieprzekła-
dasięnanaprawęwewnętrznąsprawcyorazzrozumienieprzezniegowielo-
wymiarowychkonsekwencjipopełnionegoczynu.Wiemybowiem,żewszelkie
karywymierzanenponadmiarę”sąpostrzeganeprzezosobyskazanejakonie-
sprawiedliwelubwręczbezprawneiburząpoczuciewspólnotyorazwięzize
społeczeństwemzamiastjerekonstruowaćiwzmacniać.Dlategokarypowinny
byćtakdobierane,bynieprzyczyniałysiędoizolowaniasprawcyprzestępstwa
przedspołeczeństwem,leczzachęcałygodootwarciasięnaprocesponownej
socjalizacjiireadaptacji.
Wtymmiejscunaszychrozważańmożemysformułowaćnastępującepytanie:
wjakichwarunkach,najakichzasadachizapomocąjakichśrodkówzewnętrz-
negoprzymusustosowanychwprawiekarnymmożnawpływaćpozytywniena
zmianęwewnętrznejpostawyprzestępcykryminalnego,czylinajegorzeczywi-
stą,możliwieskutecznąpoprawę?
Wteoriiprawakarnegooddośćdawnazwracasięuwagęnaistotnerozróż-
nieniezachodzącemiędzytzw.poprawąpolitycznąapoprawąmoralną29,pierw-
szapolegałabybowiemnatym,żesprawcaprzestępstwaposiadaświadomość,
iżjedynieposzanowanieprawajestmuwstaniezagwarantowaćswobodneby-
towanieifunkcjonowaniewspołeczeństwie.Dlategowie,żemusiwystrzegać
sięwejściawpowtórnąkolizjęzprawem,mimożemotywy,którymisiękie-
ruje,mogąwznacznejmierzeodbiegaćodrzeczywistychpobudekpoprawy.
Niemożnawięcwtakimprzypadkumówićoautentycznejpoprawie,ajedynie
zpewnegorodzajuprzymuszeniem,któreprzynosiobopólnekorzyści(sprawca
przestrzegarygorówprawnych,społeczeństwonieobawiasięjegopowrotuna
drogęprzestępstwa).Jestjednakoczywistym,iżprezentowanypowyżejtyppo-
stawymożemiećniewielewspólnegozpoprawąmoralną,ponieważczłowiek
takiwewnętrznieniezaakceptowałzasadzorganizowanegożyciaspołecznego
iniedokonałrekonstrukcjisystemuwartości.
Wskażmyzatem,żetegotypunpoprawa”niejestzupełniebezznaczenia,
gdyżprzestępca,mimożenadalwewnętrznienieakceptujezasadinormżycia
społecznego,tojednaknaskutekzmianyzachowanianiestanowidlaspołeczeń-
stwabezpośredniegozagrożenia,cojużjestzespołecznegopunktuwidzenia
28Należyzaznaczyć,żenawetjeżeliniemożnaodłączyćodkarypierwiastkaodpłaty,tojednak
samaodpłatajakoczystyodwetniejestwystarczającadouzasadnieniakary.JanPawełIIwency-
kliceDivesinmisericordiapostawiłpytanie:czyporządeksprawiedliwościopartywyłączniena
sprawiedliwościadekwatnejwystarczydowłaściwegoułożeniastosunkówmiędzyludzkich.Zob.
JanPawełII,EncyklikaDivesinmisericordia,Kraków1981,s.23.
29M.Szerer,Karanieahumanizm,Wydaw.PWN,Warszawa1964,s.211.
30
