Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
16
Wstęp
autoremszkicudanegotekstu,następnieuzupełnianegoimodyfikowanego
wtrakciedyskusji.Whistoriografiinajczęściejwskazywanonato,żedokument
zostałzredagowany.Ostatecznyjegokształttozaśpublikacja.Działalnośćrządu
wwarunkachkonspiracjiniesprzyjałagromadzeniuiutrwalaniuwszystkich
formpośrednichdokumentumiędzyjegopierwszymszkicemaostatecznąwer-
sją.Poglądyipostawywidocznewtychtekstachmożnauznaćztegopowodu
zatakie,któreposiadałaidemonstrowałaokreślonagrupaosóbpowiązana
organizacyjnieorazideowo.Niebyłozatemmożliweprecyzyjnepołączenie
poszczególnychdokumentówzjednąosobą,zjednymświatopoglądem,lecz
jedynie-zinstytucją.Podobniewyglądałasytuacjawprasietajnej.Niezawsze
dałosięprecyzyjnieustalićautoratezwniejpublikowanych.Wtakichprzy-
padkachnależyprzyjąć,żestanowiłyonewynikpoglądówokreślonychzespo-
łów-wydawcówiautorówdanegotytułu.
Przedstawianamonografiaskładasięzczterechrozdziałów.Wpierwszym
znichzostałaomówionakwestiaposzukiwaniatożsamościpolitycznejprzez
stowarzyszeniatajnenapodstawiepublikacjiwprasieniepoddanejkontroli
cenzury,ukazującejsięwlatach1861-1862,czyliprzedrozpoczęciemwalki.
Rozważaniazawartewtymrozdzialemającharakterwprowadzający.Ichcelem
jestukazaniepodstawowychnurtówdyskusjidotyczącychcelówimetoddziałań
politycznych,problemówspołecznychorazstanowiskawobecbranki.Wroz-
dzialedrugimzostałaukazanawizjaspołeczeństwa,pojawiającasięwdoku-
mentachpowstania,aprzedewszystkimwyobrażeniaoroli,jakąmiałoono
odgrywaćwtrakcieprowadzonejwalki.Omówionownimzagadnienierepre-
zentacyjnościspołecznejwładzspiskowychipowstańczych.Ponadtozaprezen-
towanonastępującekwestie:a)wizjaprzyszłegopaństwa,b)administrowanie
ruchemspiskowymipowstańczym,c)podatkiiinneświadczeniafinansowe,
d)powinnościwojskowe,e)społecznewsparciepowstania,f)ograniczenia,
zakazy,karywkształtowaniupostawspołecznych,g)pluralizm,różnorodność
postawipoglądów.Przeciwnicypolityczniczęstoodmawialistowarzyszeniom
tajnymiwładzompowstańczymsłusznościcodoprzekonaniaoprawdziwości
tezy,żereprezentująonispołeczeństwo.Przedstawianoichjakouzurpatorów
władzy,nadającmianoDprzestępcówpolitycznych”14.Formułademokratycz-
negopaństwaprawa,którajestudziałemspołeczeństwapolskiegoodczasów
MałejKonstytucjiz1992r.,potwierdzonazapisamiKonstytucjiz1997r.,inspi-
rujedozadaniapytaniaoto,wjakimzakresiestowarzyszeniatajneipaństwo
powstańczereprezentowałyspołeczeństwo,jegopotrzebyipoglądy.Podjęto
tutajpróbęudzieleniananieodpowiedzi.Zawartewpracyrefleksjestanowiły
14Zob.m.in.RaportdlanamiestnikawKrólestwiePolskimiGłównegoDowódcyWojskowego
OkręguWojennegoWarszawskiego,w:W
.Rudzka,KarolMajewskiwlatach1859–1964,Warszawa
1937(reprint),s.XIII-XIV
.
