Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
20
1.Wposzukiwaniuwartościsłużącychodzyskaniuniepodległości
zbiorucechuznawanychzapożądanezperspektywywalkioniepodległość
imodernizacjikulturowej.Dyskusjaoproblemachspołecznychmusiałapro-
wadzićdorozważańowładzy,jejrolach,taktyceistrategiidziałania.Była
traktowanajakoczynniksprawczyrzeczywistości,bezktóregoniemożliwe
stawałosiędokonaniejakiejkolwiekzmiany.Napodstawieanalizyzawartości
publikacjiprasowychmożnapróbowaćocenićideoweprzygotowaniedowalki
owolność.Zanajistotniejszeczasopismadlaokresupoprzedzającegowybuch
powstanianależyuznaćDStrażnicę”,DGłosKapłanaPolskiego”2iDRuch”.Te
tytułyukazywałysięstosunkowosystematycznie.Oznaczałoto,żeistniał
szerszykrągosóbzainteresowanychichwydawaniem-zarównoautorów,jak
iczytelników.Pozostałeperiodykimiałycharakterefemeryczny.Zapewnenie
posiadaływiększegogronaczytelników.Niewywierałytakżedługotrwałego
wpływunapoglądyróżnychgrupspołecznych.
Jednymzeznaczącychprzedmiotówzainteresowaniaipublikacjiprasy
tajnejbyłospołeczeństwopolskie.WlatachsześćdziesiątychXIXw.zamiesz-
kiwałoonoterytoriatrzechpaństw:Rosji,PrusiAustrii.Wpierwszymztych
krajówjegostatusbyłzróżnicowany.CzęśćspołeczeństwamieszkaławKróle-
stwiePolskimmającymszereginstytucjiautonomicznych,wtymnamiestnika,
rządwpostacikomisjirządowych,odrębnesądownictwo.Wświetledanych
statystycznychw1858r.Królestwoliczyło4790379mieszkańców3,wśród
którychbyło62826szlachty,6356duchownychoraz4721197osóbinnych
grupspołecznychokreślanychjakostangminny4.Wtejspołecznościżyło
3687492katolikówi589683ludnościżydowskiej5.Wmiastachmieszkały
1159833osoby,nawsi3630546osób6.WtymsamymczasiewGalicji
zKrakowemmieszkało4612116Polaków7,awWielkimKsięstwiePoznańskim
13926368.PrecyzyjneustalenieliczbyPolakówzamieszkującychposzczególne
gubernierosyjskiejesttrudne.Takichdanychbrakujewwydawnictwachstaty-
stycznychKrólestwaPolskiego.Polacyzamieszkiwaliwguberniachwileńskiej,
kowieńskiej,grodzieńskiej,mińskiej,witebskiej,mohylewskiej,kijowskiej,
podolskiejiwołyńskiej.Bardziejprecyzyjnedanedotycząceliczbyludności
2ODGłosieKapłanaPolskiego”zob.takżeR.Bender,KsiądzKarolMikoszewski(X.Syxtus)
1832–1886,Warszawa1982,s.23-31.Benderbyłteżautoremodrębnegoartykułupoświę-
conegotemuczasopismuidem,„GłosKapłanaPolskiego”(Zdziejówprasyreligijnejpowstania
styczniowego),DZeszytyNaukoweKUL”1973,nr1(16).
3MateriałydostatystykiKrólestwaPolskiegonazasadzieakturzędowychprzezLudwikaWolskie-
go,Warszawa1860,s.138.
4Ibidem,s.141.
5Ibidem,s.138,141.
6Ibidem,s.148.
7Ibidem,s.150.
8Ibidem,s.151.
