Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
przekłamań.Twierdzenie,żeludnośćsiębuntowała,niejestłatwe
douzasadnieniawwypadkuwiększościprowincjiiokresów.Dotego
dochodzikwestiaprzemocynamniejsząskalęipytanie,czybyłaona
tolerowanaprzezRzym–albouważanazaniemożliwądowykorzenienia.
Wieluuczonychtwierdzi,żebandytyzmbyłwimperiumpowszechnąplagą,
aledowodybynajmniejniesąoczywiste.
Okresrzymskiejdominacjiorazimperiumstanowisporywycinek
dziejówziem,któreweszływjegoskład,ijasnejest,żepodwieloma
względamiznacznieróżniłsięonodokresówprzediponarzuceniu
rzymskiejwładzy.WartojeszczerazprzyjrzećsiępaxRomana,próbując
zrozumieć,coonnaprawdęoznaczałiczyRzymianiefaktyczniewładali
pokojowymistabilnymimperium,gdziewojnybyłyrzadkieiwygnane
wwiększościnaobrzeżaświata.Byodpowiedziećnatepytania,musimy
rozważyć,wjakisposóbimperiumpowstałoijakbyłozarządzane.
Conajważniejsze,mimowszystkichproblemów,jakiewynikająztego,
żeolbrzymiawiększośćświadectwwytworzonazostałaprzezimperialną
władzę,musimywziąćpoduwagędoświadczenianietylkoRzymian,ale
ipodbitychludów.
Nieliczęnato,żeudamisięomówićszczegółowo,jakdaleceżycie
zmieniłosięponarzuceniurzymskiejzwierzchnościalbobezpośrednich
rządów,temattenjestbowiemrozległyiskomplikowany.Świadectwa
sąwdużejmierzearcheologiczne,uzależnioneodliczbyijakości
wykopalisk,badańterenowychorazinnychpracwykonanychwdanym
regionie.Dlaniektórychprowincjimamyznaczniewięcejdanychniżdla
innych;częstokoncentrująsięonenawybranychobszarach,pewnychtypach
osiedli,rytuałachlubpraktykachgrzebalnych.Analizowanietych
świadectw,byuzyskaćogólnyobrazdanejprowincji,anastępnieporównać
gozokresamipoprzedzającymirzymskierządy,bywykryćzmiany,niejest
proste.Wprowincjachzachodnichdatowaniewarstwwykopaliskowychstaje
sięznaczniełatwiejszepoprzybyciuRzymian,kiedytopojawiająsięmonety
orazszybciejzmieniającesięwzoryceramikiiinnychdóbr.Tempazmian
wprzedrzymskiejepoceżelazaniedasięzmierzyćtakłatwojakniektórych
procesówwokresierzymskim.Wszystkiedanepodlegająinterpretacji,
aopiniebywajączęstokrańcoworóżne,nierzadkoobalaneprzezświeże
odkrycialubnowemetodybadawcze.Staramsięzachowaćrzetelność,ale
przedstawiamwłasnepoglądynatesprawy.Innibędąwidzielijeinaczej.
Książkatamacharakterprzeglądowyipróbujedaćwyobrażenieoskali
różnorodnychdoświadczeń,alenierościsobiepretensjidowyczerpującego
omówieniatematu.Praceprzytoczonewprzypisachpozwolą
zainteresowanemuczytelnikowizapoznaćsiędokładniejzlicznymi
zagadnieniamiporuszonymitutylkopobieżnie,gdyżkażdadostarcza
