Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
przedstawiałtak:flWszystkiehierofanie,odnajbardziejelementar-
nych(naprzykładmanifestacjasacrumwdanymdrzewieczykamie-
niu)ponajbardziejzłożone(»wizja«nowej»formyboskiej«doświad-
czanaprzezprorokaczyzałożycielareligii),występująwkonkrecie
historycznymisąjakośuwarunkowaneprzezhistorię.Jednakże
wnajskromniejszejhierofaniiukazujesię»wiecznerozpoczyna-
nieodnowa«,wiecznypowrótdochwilibezczasowej,pragnienie
zniesieniahistorii,wymazaniaprzeszłości,ponownegostworzenia
świata”2.Obszarmitutoobszarwalkizczasemnieodwracalnym,
straconym,któryzabiainiweczywszelkienaszewysiłki,ichefekty
wprochrozsypując.Wsymbolachirytuałachdochodzidogłosu
ahistorycznacząstkaczłowieczeństwanoszącaśladżyciaflrajskie-
go”:pełnego,bogatego,szczęśliwego;aleteżprzywołanezostająsce-
nariuszewszystkichzmagań,ciosów,klęskizwycięstw,wjakielos
ludzkiobfituje.Wtymsensie—wbrewpotocznymskojarzeniom—
mitniejestanifikcyjnąopowieściąliteracką,anizbiorowąiluzjączy
kłamliwymuproszczeniem,alestanowiobrazowo-narracyjnytrans-
miterwzorcowychczynówiznaczeńsytuacjiegzystencjalnych.flMit
przekazujeprawdziwąhistorię,historięconditiohumana;wmi-
ciemożnawięcznaleźćzasadyiprzykładykażdegozachowania”3.
Niechodzizatemoprawdęjakozgodnośćzrzeczywistościączasu,
miejsca,postaciiwydarzeń,aleoarchetypicznąrealnośćtego,co
dziejesięzawsze—cosięprzydarzaludziomróżnychczasówikul-
turjakopodobniewydanymnapastwępodmuchówżycia.
EliadeodlatczterdziestychXXwiekupróbowałpogodzićarcha-
icznąmetafizykękulturtradycyjnychzewspółczesnąhumanistyką4.
ZarazpoIIwojnieświatowejpisał:flOddawnaprzekonanijesteśmy,
żefilozofiazachodnianarażasię,jeślimożnatakrzec,na»sprowin-
cjalizowanie«:przedewszystkimwskutekzazdrosnegoograniczania
2M.Eliade:Szamanizmiarchaicznetechnikiekstazy.Przeł.K.Kocjan.War-
szawa2011,s.23.
3M.Eliade:Sacrumiprofanum.Oistociereliginości.Przeł.R.Reszke.War-
szawa1999,s.84.
4Por.F.Ţurcanu:MirceaEliade.Więzieńhistorii.Przeł.R.Reszke.Warszawa
2008,s.342;A.Laignel-Lavastine:Cioran,Eliade,Ionesco:ozapominaniufaszy-
zmu.Przeł.I.Kania.Kraków2010,s.254.
20
