Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
siędowłasnejtradycjiiignorowanianaprzykładproblemówiroz-
wiązańmyśliwschodniej;następnieprzezuparteuznawaniejedynie
»sytuacji«człowiekazcywilizacjihistorycznych,przylekceważeniu
egzystencjiczłowieka»prymitywnego«,obywatelaspołeczeństwtra-
dycyjnych.Uważamy,żeantropologiafilozoficznamogłabysięcze-
gośnauczyćzwaloryzacji,jakączłowiekprzedsokratejski(innymi
słowyczłowiektradycyjny)nadałswejsytuacjiweWszechświecie”5.
BiografrumuńskiegouczonegoFlorinŢurcanuzauważył,żebyła
wtymarche-centrycznymdążeniutakżereakcjanaokropnościwo-
jenne,wktórychhistorycznośćniedawałasięjużodróżnićodterroru.
Separacjadziejówodsacrum,atymsamymmitycznaregeneracja
czasu,stawałasięlekarstwemnahorrorhistoriiiopanowanąprzez
przemocaktualność6.
Eliadebyłkrytykowanyzaahistorycznepodejście—naprzykład
zato,żeakcentującjednośćinieredukowalnośćzjawiskreliginych,
niewyjaśniałwżadensposóbichhistorycznejzmiennościiróż-
norodności.Niejestmoimzamiarem(aninieleżywmoichkom-
petencjach)obronaczykrytykajegoreligioznawczychkoncepcji.
Chciałbymtylkozdaćrelacjęzinspiracji,jakielekturzejegoprac
zawdzięczamijakieuważamzaistotnedlainteresupoznawczego
pedagogiki.Wmoimprzekonaniu,rumuńskihumanistauczulanas
nakwestiewkształceniuzasadniczeidziękiimpulsomzjegotwór-
czościmożemyzbudowaćpewneramyinterpretacyjnewrefleksji
owychowaniu.
Popierwsze,chodziowyzwanierzuconeczasowihistoryczne-
mu.Jestniezwykleistotne,abypedagogicznaoptykazdolnabyła
dotranscendowaniamomentudziejowego,atymsamymdokry-
tycznegodystansuwobecdoraźności,płytkichskojarzeńzduchem
czasów,arogancjimodernizatorówzjednejstronyipysznejnaiw-
nościtradycjonalistów—zdrugiej.Aktualność(historia)niemal
zawszejesthegemoniczna,abywarównieżterrorystyczna,ipoza
uruchamianymiwkształceniuzasobamiduchaniemamyprzed
niąobrony.
5M.Eliade:Mitwiecznegopowrotu.Przeł.K.Kocjan.Warszawa1998,s.8.
6Por.F.Ţurcanu:MirceaEliadeł,s.346,384.
21
