Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
26
CzęśćI.Debataodyscyplinie,jejzmiennościiparadygmacie(tach)
Koncepcjaśrodowiska
HelenaRadlińskaposługiwałasiębardzoczytelnąkoncepcjąśrodowiska.Odróż-
niającjeodotoczenia,ostatecznieprzyjęładośćklasycznypodziałśrodowiska,
funkcjonującyzresztąwówczesnychnaukachspołecznych.Podzieliłajena
środowiskoprzyrodnicze(naturalne),osobowe(społeczne)ikulturowe.Pisała
otymwsposóbnastępujący:„Środowisko,wprzeciwieństwiedootoczenia,
zostałookreślonejako«zespółwarunków»,wśródktórychbytujejednostka,
iczynnikówprzekształcającychjejosobowość,oddziałującychstalelubprzez
dłuższyczas.Pedagogikaspołecznazajmujesięstosunkiemjednostekigrupdo
środowiskżycia(przyrodniczego,kulturowegoiosobowego)orazichroląjako
składnikówśrodowiskiczynnikówprzemian”(ibidem,s.366).Pozatym,
podstawowympodziałem,autorkaprzyjęłarównieżpodziałnaśrodowiskoobiek-
tywneisubiektywne,bliższeidalsze(ibidem,s.33).
Najbardziejjednakistotnąróżnicą,jakąwprowadziłaRadlińska,wroz-
ważaniachdotyczącychzagadnieniaśrodowiska,ważnązpunktuwidzeniaprzy-
jmowanejkoncepcji:człowieka,twórczości,kultury,aprzedewszystkimwy-
chowania,jestpojęcieśrodowiskaniewidzialnego.Radlińskapisałanatentemat:
„Czynnikiniewidzialneśrodowiskaposiadająnajwiększeznaczeniedlawychowania,
gdyżdziękinimmożesiędokonywaćprzekształcenieżycia,owo«ulepszanie»
będącecelemwychowawczym”(ibidem,s.33).
Wspomaganietwórczejaktywności–koncepcjawychowania
Dopieronatlezarysowanejkoncepcjiczłowieka–jegomożliwościrozwojowych
(siłyduchowe)orazpotencjalnejaktywnościtwórczej,koncepcjikultury,zwłaszcza
wwymiarzedóbrkulturyrealniefunkcjonującychwżyciunarodu,orazkoncepcji
środowiskajako,zjednejstrony,miejscaaktywnościspołecznejczłowieka,zdrugiej
zaśstronypsychicznego(duchowego)nośnikawartościiideimożnazrozumieć
koncepcjęwychowania.Radlińskarozumiałajebowiemjakodziałania,które
„wzmagająsiłyjednostek,pielęgnujązadatkiuzdolnień,skierowująpędtwórczy”
(ibidem,s.23).Natlezaśprzyjmowanejkoncepcjikulturyitwórczości,wychowanie,
wedługRadlińskiej,obejmuje:„wspomaganieautonomicznychprzebiegówrozwoju
iwrastania,nasycanieglebywrastaniawartościamidorobkudotychczasowegooraz
wprowadzaniewistniejącydorobekmyśliipracy,uczenieumiejętnościwyboru,
stawianiecelówżyciaipracy,budowaniedrógdonichwiodących,usprawnianie
wkorzystaniuznarzędziisposobówdalszejtwórczości”(ibidem,s.362).
Wkoncepcjiwychowaniabardzoważnajestrównieżperspektywaprzyszłości,
perspektywaprzebudowy–realizacja„ideałulepszegojutra”(ibidem,s.24).
Koncepcjapedagogikispołecznej–odpracyoświatowejdopracyspołecznej
KoncepcjapedagogikispołecznejHelenyRadlińskiej,jejbudowa–przyjmowane
zadaniaiformułowanecele,jest,zjednejstrony,wypadkowąwizjiwodniesieniu
