Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
64
CzęśćI.Debataodyscyplinie,jejzmiennościiparadygmacie(tach)
Podstawądziałańrozwojowychstajesięaktywnośćjednostki,amoder-
nizowanieotaczającejjąrzeczywistościdokonujesięprzezakceptacjęrelatywizacji,
prywatyzacjiorazpragmatyzacji,koncentrującejsięwokółinteresuindywiduum.
Jednostkauzyskujewtakprzeobrażonymsystemiewyraźnyprymatnadzespołem
(kolektywem).Wizjaglobalizacjistajesięwięcwdużejmierzeatrakcyjna
zpunktuwidzeniajednostki.Nawiązujeonabowiemzarównodouniwersalnych
zasadhumanitaryzmu,pluralizmu,upodmiotowieniaczłowieka,jakiuwolnienia
jednostkiodwszelkichograniczeńgrupowegonacisku.Krytycyzwracająrównież
uwagęnawielesprzecznościikontrowersjipojawiającychsiępodczasanaliz
dotyczącychsamejkoncepcjiglobalizacji(ibidem,s.49–53).
Globalizacjaiwystępującewjejobrębienoweprocesyintegracyjnesprawiają,
żetożsamośćkulturowapaństwainarodupowoliprzesuwasięwstronętransnarodo-
wychmegastrukturgospodarczychorazichwytworów–nowopowstałychkultur
demokratyczno-liberalnychianonimowychgremiówpolitycznych(por.Ohmae,
1995).Wobecnychczasachwyraźniezaczynadominować,wsposóbniepokojący,
nowyrodzajmentalności,któraniejestwstanieuchwycićwystępującego
wtradycyjnychstrukturachfenomenuwięzispołecznej.Zaangażowaniewwięź–jak
zewszechmiarsłuszniestwierdzaAndrzejSzpociński(2000)–jestdzieleniemsię
własnąwolnościązinnymi,wtrybiestrictebezwarunkowym.Takiwłaśniecharakter
posiadałyklasycznewspólnotypowstałenapoczuciuwięzipierwotnej–rodzina
inaród.Zkoleimentalnośćliberalną,propagowanąprzezrzecznikówwspółczesnego
Ramka3.3.Wymiaryglobalizacji
Podobniejakprzyomawianiuprocesuurbanizacjimożemyrównieżwyodrębnićczterywymiary
(obszary)współczesnejglobalizacji:
•ekonomiczny,charakteryzujesięwszechobecnościąkapitalistycznejgospodarkirynkowejoraz
powstaniemponadnarodowychmegakorporacji(pojawiającesięwrankingumożliwościmegakor-
poracjisączęstoporównywanezekonomicznymiwarunkamireprezentowanymiprzezposzczególne
państwaświata).Typowącechąstajesięekspansywność.Uwidaczniasiębrak(zanik)ponoszenia
przezmegakorporacje(wprzeciwieństwiedopaństwnarodowych)obciążeńsocjalnychiobronnych.
Wyraźniedostrzeganajestzmianadotychczasowychukładówstosunkówglobalnychmiędzy
dwomasupermocarstwaminarzeczintegracjitzw.światazachodniego.Zwracająuwagęwzajemne
interakcjemilionówludziizanik(brak)kontrolispołecznej;
•polityczny,tonicinnego,jakpomyślnieinstytucjonalizującesiępróbyrozciągania(rozprze-
strzenianiasię)siecistosunkówspołecznych,politycznychiwpływówkulturowychnaobszar
całegoglobuziemskiego.Zmniejszanieroliorganizacjipaństwanarodowego,apowiększanieroli
iznaczeniawięzietnicznych,lokalnych,regionalnychireligijnych.Jegocechycharakterystyczne
to:autonomialokalnairosnącachaotycznośćwdziałaniachszczeblacentralnego;
•strukturalny,bądźsocjologiczny,charakteryzujesięzachwianiemsztywnychgranicspołeczeństw
narodowychierupcjąwielościformorganizacjispołecznychnapoziomieponadnarodowym,
społecznym,lokalnymiregionalnym;
•kulturowy,stanowiczynnikwyjątkowosprzyjającyinstytucjonalizacjicałegoprocesu.Jestto
koncentracjawspółzależności,dyfuzjiwzorówkulturowych,anadewszystkoszerokorozumianej
konsumpcji.Wrezultaciemamydoczynieniazunifikacją,upodobnieniemsięowychwzorów,jak
iichwymieszaniem,przemieszaniemiprzemieszczeniem(Kempny,1998,s.242–244).
