Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
P.Gancarz,Pejzażwkrótkichformachnarracyjnychliteraturyrosyjskiej(IpołowaXIXwieku),
Słupsk2007,ISBN83-7467-052-5,©byWNAkademiiPomorskiejwSłupsku
szłościmiejscerównieuprzywilejowanewobrębieliteraturoznawstwa
jak–niedawnojeszcze–problematykanarratoraisytuacjinarracyjnej,
problematykaczasu,morfologiifabułyczy–ostatnio–problematyka
dialoguidialogowości.
Termin„pejzaż”funkcjonujenagruncieliteraturoznawstwabardzo
częstowymienniezterminami„krajobraz”,„natura”czyteż(jakojeden
zjegomotywów)–,,przyroda”.Zewzględunawieloznacznośćtychpo-
jęć(równieżwaspekcieliteraturoznawczym),ichrelatywnąnieadekwat-
ność,należałobysprecyzowaćczyteżraczejzinterpretowaćpojęcie„pej-
zaż”winteresującymnasaspekcie,tymbardziej,żehasłotonieznalazło
interpretacjichociażbywtakpopularnychkompendiach,jakSłownik
terminówliterackich
3czyPoeticzeskijsłowar4.Azatemterminem„pej-
zażwliteraturze”określaćbędziemyjedenzkompozycyjnychelemen-
tówświataprzedstawionego,którystrukturalnieobejmowaćmoże:
a)wzakresieprzyrodyżywej–wszystkoopróczczłowieka(awięc
np.:drzewa,ptaki,zwierzęta–wtymtakżetwory,któreukształ-
towałysięnaskutekinterwencjiczłowieka:noweodmiany
kwiatów,nowerasyzwierzątitp.),
b)zjawiskaitworyprzyrodymartwej(awięcnp.:góry,gwiazdy,
zjawiskaklimatyczne,meteorologiczne,atmosferyczne),
c)wytworyczłowieka(np.wszelkiegorodzajubudowle:zamki,
dworki).
Literaturoznawczarefleksjanadpejzażemrozwijasięwspółcześnie
znaczniedynamiczniejniżwokresachpoprzednich.Jednakwobecrangi
zjawiska,azwłaszczaważnościmotywówpejzażowychwliteraturze
dwudziestowiecznej,refleksjataprzedstawiasięstosunkowoskromnie.
Wpolskimliteraturoznawstwiebadaniapejzażowerozwijająsię
wielonurtowoi,aczkolwiekilościowosąbardzoskromne,opisująróż-
norodneaspektytegozjawiska,anietylkoogólną(teoretycznączyhi-
storyczną)refleksjęnadpejzażemliterackim
5.
Mianoprekursorawzakresieteoretycznejrefleksjinadkrajobrazem
literackimprzysługujeT.Makowieckiemu,którywrozprawieFunkcja
motywuprzyrodywdzieleliterackim
6dokonałpróbyopisaniamożli-
———
———
—
3Słownikterminówliterackich,red.J.Sławiński,Wrocław-Warszawa-Kraków-
-Gdańsk1976.
4А.Квятковский,Поэтическийсловарь,Москва1966.
5Wykorzystanotuuwagiipropozycjętypologiizaproponowanąw:T.Wójcik,
PejzażwpoezjiJarosławaIwaszkiewicza,Warszawa1993.
6T.Makowiecki,Funkcjamotywuprzyrodywdzieleliterackim,SprawozdaniaTo-
warzystwaNaukowegowToruniu1951,nr5.
6
