Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
14
IIHistoryczno-kulturowepodstawyrozwojunowożytnej…
Wtymrozdzialeskoncentrujęsięnaomówieniupewnychwybranych
formorganizacyjnychkaryweuropejskimkręgukulturowym.Politykę
karnąjakoczęśćogólnejpolitykiprawatraktowałjużJeremyBentham,
jedenzprekursorównowożytnejpolitykiprawa
5
.
Ciałoskazańcaakarawprocesiecywilizacyjnym
Powszechniewyrażanejestprzekonanie,żenajsurowsząmożliwąkarą
jestpozbawienieskazanegożycia.Wprzeszłościznanoróżneokrutne
formykaryśmiercikwalifikowanej.Zwykłakaraśmiercimogłabyćwtedy
pewnąformązłagodzenianajsurowszegowymiarukary.Sposóbwyko-
naniakarymógłteżbyćcelowohańbiący,awięcmiałdążyćdoznisz-
czeniaczłowiekanietylkofizycznie,aleisymbolicznie.WEuropie
zahańbiącąuważanomiędzyinnymiszubienicę.Natomiastwnowo-
żytnejkulturzezachodniejczęstoprzyjmowano,żeniehańbiącąkarą
śmiercimożebyćkaraścięciagłowy,atakżerozstrzelanie
6
.
Niszczenieczłowiekamożemiećdwawymiary:społecznyifizyczny.
Wsensiespołecznymwkarachniszczącychczłowiekaważnebyło
ośmieszenie,wyszydzenie,stądpopularnośćdopołowyXIXw.także
wEuropiekarypręgierza.Polegałaonanawystawianiuczłowieka
publicznienapośmiewisko,przykutegowniewygodnejpozycji,często
zzaznaczonymnatabliczcepowodemzłegotraktowania.Wtensposób
określanoniższystatusspołecznytakiejosoby,byłytowięcceremonie
degradacjitegostatusu.KarępręgierzakrytykowanomocnoodXVIIIw.,
alejejpowszechneusunięciezeuropejskichkodeksówkarnychnastą-
piłowEuropiedopieropoWiośnieLudów(1848r.).JerzyŚliwowski
opisujeDnowoczesną”karępręgierzauregulowanąwpierwszymnowo-
żytnympolskimkodeksiekarnymz1818r.jako:
5JarosławUtrat-Milecki,Podstawypenologii.Teoriakary,op.cit.,s.167-204.
6Por.idem,Karaśmierci,hasłow:Socjologiaprawa.Główneproblemyipostacie,red.
AndrzejKojder,ZbigniewCywiński,WydawnictwaUniwersytetuWarszawskiego,
Warszawa2014,s.140-143;szerzejprzykładypor.JarosławWarylewski,Kara:
podstawyflozofczneihistoryczne,WydawnictwoUniwersytetuGdańskiego,Gdańsk
2007,s.124-180.
