Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
6.Czasownik
49
awięcoznaczająpewnąrzecz-pragma;natomiastdrugiaspektto
nwspółoznaczanie”,którejestdodatkowąfunkcjąsemantyczną
czasownika.Funkcjatasprawia,żegdyczasownikjestużyty
wzdaniu,oznacza,żedanarzeczzachodziterazlubprzysługuje
podmiotowiteraz.Dosłownietermin
πp0σσnuoῖV0V
,którytutaj
tłumaczymyjakonwspółoznacza”(Boecjańskieconsignificat),
powinnosięprzetłumaczyćjakondo-oznacza”lubnoznaczado-
datkowo”.Takwięcdwaaspektysemantykiczasownikaprzed-
stawiająsięnastępująco:wswoimaspekciepodstawowymcza-
sownikoznaczapewnąrzecz,która,jakuściślaArystoteles,
zawszejestrzecząprzysługującąjakiemuśpodmiotowi,jestwięc
stanem,doznaniemlubczynnością,jaknp.bieglubchoroba;
natomiastgdydodasiędotegododatkowąfunkcjęseman-
tycznączasownika,oznaczaon,żedanarzeczprzysługujepod-
miotowiteraz,awięc,żepodmiotzdanianp.biegniealbo
choruje(por.16b6–10).
Ztegoopisuwidaćwyraźnie,żepojęcierhēmastworzone
przezArystotelesaniepokrywasięzewspółczesnąkategoriącza-
sownika.Przedewszystkim,współczesnyterminnczasownik”
budziskojarzeniazgramatyką,podczasgdyujęcieArystotelesa
bardziejodwołujesiędofunkcjirhēmawzdaniuorazdo
aspektówsemantycznych.Byłajużmowaotym,żerhēma
oznaczadosłowniento,copowiedziane”.Wkontekściedefinicji
rhēmapodanejwHermeneutyceoraznaciskunafunkcje,jakie
pełnionowzdaniu,znaczenietegoterminunależałobyodczytać
jakonto,cowypowiedzianewzdaniu”lubnto,cowypowie-
dzianeopodmiocie”.Możnazatempowiedzieć,żeArystoteles,
przeprowadzającpodziałnaonomairhēmawHermeneutyceoraz
innychswoichtekstach,wskazujenadwarodzajewyrażeń,które
sąkoniecznedozbudowaniazdania,czyliwypowiedzioznajmu-
jącej;nazwaoznaczalubnwyznacza”podmiotzdania,zaścza-
sownikoznaczastan,czynnośćlubdoznanie,któreprzysługują
podmiotowi,azarazemwspółoznacza,żetoprzysługiwanieza-
chodziteraz(lubwinnymczasiewskazanymprzezczasownik).
Takipodziałfunkcjidobrzeoddajeteżintencję,którastała
upodstawwprowadzeniapodziałunaonomairhēmawSofiście:
wedługPlatonasamanazwatylkocośnazywa(
ὀV0uάζgi
),
