Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
6.Czasownik
47
przykładówrhēmatawKratylosiejestnp.fraza
Δiil{λ0g
(nmiły
Dzeusowi”),awięcwyrażenie,któreniejestaniczasownikiem,
anipredykatem,niejestteżpojedynczymsłowem
77
.Przykłady
takiepokazują,żejeszczewpismachPlatonaiArystotelesa
terminrhēmazachowujewielezeswojegopierwotnegosensu
(nto,cowypowiedziane”)imożnabygotłumaczyćjakonwy-
rażenie”lubnfraza”.
Pierwsząpróbęuczynieniazrhēmapojęciatechnicznego
filozofiiznajdujemydopierowSofiście(259e–263d).Platon
wramachswoichzmagańzproblememfałszuorazfałszywych
wizerunkówpodejmujezadaniezdefiniowaniastrukturywy-
powiedzi(logosu);podstawowymiczęściamilogosuokazująsię
nazwa(
ὄV0uo
)iczasownik(
ῥῆuo
).Czasownikjesttuzdefi-
niowanyjakoznakprzyjętynaoznaczenieczynności(
ἐπitoῖg
πpάξgσiVδήλωuo
),zaśnazwajakoznakgłosowyoznaczający
tych,którzyteczynnościwykonują(
t0ῖgἐKg{Vogπpάtt0υσi
σnugῖ0VtῆglωVῆg
)
78
.Takskonstruowanadefinicjanazwy
iczasownikamadwiecharakterystycznecechy.Popierwsze,
Platonwprowadzatedefinicje,mającnauwadzeróżnefunkcje
tychwyrażeńwzdaniu,niezaśichformygramatyczne;de-
finicjanazwyiczasownikajestwięcwtórnawzględempróby
opisaniastrukturyzdania(logosu).Podrugie,abyprzedstawić,
czymróżniąsiętewyrażenia,Platonkładzienacisknaróżnice
wsemantyce,akonkretnie,naróżnicewstatusieontycznym
oznaczanychrzeczy(zjednejstronyczynności,zdrugiejwyko-
nawcyczynności).
Podobnepodejściedodefiniowanianazwyiczasownika,
biorącejakopodstawęaspektzdaniotwórczyorazseman-
tyczny,znajdujemyrównieżwdefinicjachsformułowanych
przezArystotelesa.JednakmiędzyujęciemStagirytyaujęciem
Platońskimzachodząistotneróżnice.Definicjeprzyjęteprzez
Platonawydająsięniedokońcaprecyzyjnieskonstruowane.Po
SentencesinAncientGreekPhilosophy,w:LinguisticContent,ed.M.Ca-
meron,R.Stainton,Oxford2015,s.33–54.
77Por.Crat.399a9–b1.
78Por.Soph.262a1–8.
