Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
52
Wstęp
argumentwydajesięnajpoważniejszy,Arystotelesexplicitezalicza
dorhēmatarównieżczasowniknbyć”;natomiastformyosobowe
czasownikanbyć”trudnouznaćzapredykatyczyorzeczniki,bez
względunato,jakąprzyjmiemykoncepcjępredykacji.Ztego
powoduoddanierhēmazapomocąterminunorzecznik”lub
npredykat”byłobywyjątkowoniefortunne
85
.
Jeśliwziąćpoduwagępowyższetrudności,wydajesię,że
najlepszymprzekłademterminrhēmajest,pomimopewnych
wadtegorozwiązania,terminnczasownik”.Spośródwszystkich
rozważanychwyżejodpowiednikówtowłaśnietenterminbudzi
najmniejniepożądanychskojarzeń,jestnajbardziejneutralny.
Dodatkowo,takiprzekładzachowujehistorycznyzwiązek
międzywspółczesnąkategoriączasownikaastworzonąprzez
PlatonaiArystotelesakategoriąrhēma.
Kategoriarhēmazostałaprzejętaprzezstoikówwichopisie
języka,przedewszystkimwramachsystematycznegoopisu
strukturylogosuprzezChryzypa,któryprzezniektórychhisto-
rykówbywanazywanytwórcągramatykigreckiej.Dziękifilo-
zofomstoickimterminologiataweszławskładpierwszychpod-
ręcznikówgramatykijęzykagreckiego,zaśwdalszejkolejności
autorzytworzącypodstawygramatykiłacińskiejoddalitermin
rhēmajakoverbum,tymsamymtworzącpoczątkiwspółczesnej
terminologiigramatycznej
86
.DotejtradycjinawiązałBoecjusz
wswoichtłumaczeniachtraktatówOrganonu.Niemalwszystkie
współczesneprzekładyHermeneutyki,uwzględniającciągłośćtej
tradycji,oddająterminrhēmauArystotelesazapomocątego
takimrozumieniunpredykat”byłbydobrymokreśleniemnatłumacze-
nierhēma,choćnawetwtejsytuacjipozostająinnetrudności,które
wymieniamniżej.
85Por.wszczególnościnastępującycytat:nWyrażenia»jest«,»był«,
»będzie«i»stajesię«orazinnetegorodzaju,są,wświetletego,cozostało
wcześniejustalone,czasownikami.Jesttak,ponieważwspółoznaczają
czas”(Deint.10,19b13–14).
86Por.A.Schmidhauser,TeBirthofGrammarinGreece,
w:ACompaniontotheAncientGreekLanguage,ed.E.J.Bakker,Oxford
2010,s.499–511.
