Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Obrazjakoparabola.OpejzażachGustawaCourbeta
stosunekdodrugiejinstancji,dopłaszczyznyobrazu.Rzeczjasnaobapoziomy
postrzeganiatematyzujązarazemdwaróżnepolaczasowe:zjednejstronyod-
noszeniesięprzedstawieniadoTerazwidza,stojącegowłaśnieprzedobrazem,
zdrugiej-rozwijaniesięprzedstawieniawobrębiepłaszczyznyobrazuodpra-
wejstronykulewejzasprawąformalnejkontynuacjimężczyznyprzezkobietę
wukierunkowanymukładziewznoszącymsięodprawejstronyprzezramiona
igłowęmężczyznyikulewejznówopadającym,dopełnionymprzezskierowanie
spojrzeńiprzezukładrąk.Wstępnymwarunkiempołączeniaparywewspólnym
skierowaniuwprzyszłośćjestwięcpłaszczyzna,podczasgdyTerazwarunkuje
odizolowanieposzczególnychpostaci.Jużtowystarczy,bydostrzec,żeCourbet
nieprzedstawiatematuwtakiejpostaci,któradlawidzajest„zrozumiałasama
przezsię”
,awsobiejednoznaczna,leczzkonfliktemwidzeniawiążeunaocznienie
różnychpoziomówsensu,którewkontraściewspólnotyiizolacjiodwołująsiędo
zasadniczychprzeznaczeńludzkiegoistnienia.
ZasadąprzewodniąobrazówCourbetajestwięcwykazaniejakkonkretny
irozstrzygającyjestproblemwidzeniasamego-nieobiektywnośćtegoco
przedmiotowewjegobyciuoto,lecznajwyższasubiektywnośćpostrzeżenio-
wychwymagańczłowiekawobectegocoprzedmiotowe.Światukazujesię
wobrazachCourbetanietaki,jakijest,lecztaki,jakijawisięwtedy,kiedystaje
sięprojekcjąroszczeńisprzecznościJa,kierującegospojrzenienajakieśvis-à-
-vis.Obrazytesądlawidza„realistyczne”tylkodlatego,żeumożliwiająwtym,
żesąwstaniesprawić,bywtymnacopatrzy,samokazałsięmomentemdziałają-
cymwrzeczywistościimiłowałtonapowrótnasiebie.Dopierotezałożeniaumo-
żliwiązrozumienieobrazowo-artystycznychkryteriówwyboruifaworyzowa-
niaokreślonychmotywówifragmentówpejzażowych,jakchoćbywielokrotnie
podejmowanegoprzezCourbetatematuotworujaskini-tureprezentowanego
przezobrazŹródłoLoue(il.2).
Przedstawienierozpoczynasięprzylewymbrzeguobrazuścianąskalną,
która,zwłaszczawgórnychpartiach,nieumożliwiawidzowijednoznacznej
ocenyjejoddaleniaodpowierzchniobrazu,aprzetowidzianajestwpowią-
zaniuzpłaszczyznąobrazu.Zgodnieztymoddanajestniejakokonkretna,
namacalnapowierzchniaskały,którejprzestrzenneuwarstwieniaiwystępy
mogąbyć„obmacane”okiem,leczjakozredukowanadotychdanychswoje-
gowyglądu,którepostrzegasiętylkojakoogólnestrukturyformalneruchu
napłaszczyźnie.Przedstawionajestnieścianaskalnajakoobiektywnevis-à-
-viszakrzepłejwsobieskamieliny,lecztylkosubiektywnewrażeniewzroko-
we,wywoływaneprzezścianęskalnąwtedy,kiedyuwarunkowanajestprzez
postrzeżeniezwiązanezpłaszczyzną.Widzdoświadczaścianyskalnejjako
substancjalnegozgęszczeniapotencjalnychmożliwościruchuswoichoczu
wzdłużpłaszczyzny,tzn.jakorzutowaniauwarunkowańswojegowidzenia
91
