Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
28
Wprowadzenie.Zemsta,AteńczycyiInni
wyemancypowanązespołecznejipolitycznej(sensulargo)rzeczywistościświąty-
niąsztuki.Powiedziećjednak,żeprzedstawieniadramatycznebyływtymokresie
zjawiskiempopularnymanieelitarnym81,towciążzamało.Byłyonerównież
czywręczprzedewszystkimspołecznąinstytucją82.
Zregułyprzywołujesiętusameliczby:kilkalubkilkanaścietysięcywidzów,
którychpomieścićmógłTeatrDionizosa,co,nawetpouwzględnieniuobecności
cudzoziemców,metojkówi—byćmoże—kobiet,obejmujeznaczącączęśćnpoli-
tycznej”społecznościklasycznych,pełnoprawnychobywateli-mężczyzn(politai)83.
Jużpodtymchoćbywzględemprzedstawieniadramatycznestająnarównizści-
ślepolitycznymiinstytucjamizgromadzenialudowegoczysądówludowych84.Nie
wspominającjużotym,żesamTeatrDionizosabywałteżmiejscempolitycznej
debatyirozstrzyganiasądowychsporów.
Jeszczebardziejwymownymświadectwemspołeczno-politycznegozakotwi-
czeniaateńskichprzedstawieńteatralnychjestichorganizacyjnykontekst.Pod-
czasnajważniejszegospośródfestiwalidramatycznychklasycznychAten—Dio-
nizjówWielkich—byłyonebowiemukoronowaniemciąguceremoniiirytuałów
ojednoznaczniepolitycznymcharakterze85.Niepodobnawięcdostrzegaćwnich
81Ikonsekwentnietraktowanymwtensposóbprzezówczesneelity;por.FiNkelberg2006:
24:nforPlatoandhiscirclecontemporarydramawasfirstandforemostavulgarspectacle,specially
tailoredtoappeasethetasteoftheAthenianmob”
.
82«Latragédien)estpasseulementuneformed)art:elleestuneinstitutionsociale»(VerNANt—
ViDAl-NAquet1972:24);zob.teżdalej;passeulementzasługujetunapodkreślenie:traktowanie
tragediiwyłączniejakozjawiskaspołeczno-politycznegotaksamowykrzywiajejobraz,jaknowo-
krytycznydogmattraktowaniajejjakozamkniętejwsobieczystoliterackiejformy;por.FiNkelberg
2006:17n.,którejkrytykastanowiskaGolDhillA(2000:35n.)przedstawiajednakargumentytego
ostatniegowsposóbdużobardziejskrajnyniżsąonewrzeczywistości.
83Czynnikiemograniczającymnpopularny”charakterprzedstawieńmogłabyćopłatazaudział,
zgołaniemała(por.SoMMersteiN2010b:122nn.);osłynnymtheorikon(subwencjadlaubogich
obywatelimającaumożliwićimuczestnictwom.in.wprzedstawieniach)zcałąpewnościąmówić
możnadopierowIVwieku(por.CsApo—SlAter1994:287n.;KoCur2001:288nn.;ChoDkow-
ski2003:237ip.22;por.teżCsApo2007:100—103);SoMMersteiN2010b:118—142(=PelliNg
1997:63—79orazaddenda)uważawięc,żepublicznośćTeatruDionizosawVwiekuskładałasię
zniereprezentatywnychwarstwwyższychokonserwatywnychpoglądach;contra:TApliN1999:53
ip.35iCroAlly2005:63;nt.rozmiarówwidowniteatruDionizosawIVwieku(nteatrLikurga”)
zob.PiCkArD-CAMbriDge1946:140n.(14—17tys.);CsApo—SlAter1994:286(15—20tys.);
KoCur2001:274n.;ChoDkowski2003:230;locusclassicustoPlaton,Uczta175e(30tys.);rozmiary
teatruwVwiekutoprzedmiotkontrowersji(zob.CsApo2007:97);wedługnajnowszychszacunków
(ibidem)mógłonwtymokresiepomieścićod4do7tys.widzów;innestatystykiprzywołujeHeN-
DersoN2007:180.
84Por.Ober—StrAuss1990:248;CroAlly2005:63;HeNDersoN2007:186;MArtiN2007:
47n.;zestawiajerównieżSoMMersteiN(2010b:123n.),argumentującjednaknarzeczodrębności
teatruijegopubliczności;zob.teżdalej.
85Byłynimi:1)ofiarypłynneskładaneprzezstrategów,urzędnikówposiadającychdefacto
największąwładzęiautorytetpolityczny;2)ekspozycjadanin(phoroi)ściągniętychodnsprzymie-
