Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
1.1.Istotapaństwafederalnego
31
każdapłaszczyznamożepodejmowaćwiążącedecyzjewzakresieobszarudoty-
czącegopewnychzadań[Olewińska2007,s.15].Charakterystycznejestto,że
zarównopaństwaczłonkowskie,jakipaństwocentralne,pomimoswejautonomii,
sązesobąściślepowiązane.Dokładnieodzwierciedlatoetymologiasłowa„federa-
lizm”–łacińskiefoedus.
samianyjestzpolitykąskarbową,ataknaprawdęłączysięzpodziałemśrodków
publicznych,anietylkozpodatkami.Połączenietychdwóchpojęćnadajeiminne
znaczenie,aniżeligdytedwapojęciarozpatrywanebyłybyoddzielnie.
JaktwierdziK.Piotrowska-Marczak,federalizmfiskalnyjesttoproceszmie-
rzającydoracjonalnegogospodarowaniaśrodkamipublicznymi[Federalizm…
2009,s.14].G.Gilbertuważa,żetłumaczeniepojęciafiscalfederalizmjakofede-
ralizmfiskalnyjestniedokładneimylące.Wedługniego,lepiejbyłobyrozmawiać
ofederalizmiefinansowymwodniesieniudofinansówpublicznych,ponieważ
nawetniektóreinstrumentykoordynacyjneipowiązaneznimiwsposóbpośredni
kosztylubprzychodymogąmiećwpływnabudżet[Gilbert1996,s.339].Również
B.DaffloniT.MadièswefrancuskimtłumaczeniuksiążkiDecentralization:AFew
Principles…[Dafflon,Madiès2009]posługująsiępojęciemfédéralismefinancier.
Federalizmfiskalnymożemiećmiejscewkrajachzarównofederalnych,jakiuni-
tarnych.Jegoistotasprowadzasiędospecyficznejredystrybucjidochodówpu-
blicznych.Częśćznichgromadzisięnaszczeblupaństwa,któremauprawnienia
decyzyjnedotycząceichprzeznaczeniałączniezmożliwościązasilaniawyodręb-
nionychstrukturadministracyjnychzarównosamorządów,jakistanów,krajówczy
kantonów.Osobnączęśćmogątworzyćśrodkigromadzonenainnychniżpaństwo
szczeblach,któremająuprawnieniadoichustanawiania,określaniaformyiroz-
miarów,atakżeprzeznaczenia[Federalizm…2009,s.14-15].
Federalizmufiskalnegoniemożnautożsamiaćzprocesemdecentralizacji,czyli
przekazywaniemokreślonegozakresuuprawnieńwładzycentralnejorganomniż-
szychszczebli.Decentralizacjazatemtoproces,któryniemożebyćutożsamiany
zdążeniemdoracjonalizacjigospodarkifinansowejwsferzepublicznej,określanej
mianemfederalizmufiskalnego.Tendrugijestprocesemznacznieszerszym,wktó-
rymniechodzitylkooprzesunięciezadań,kompetencjiiśrodkównaszczebel
niższy.Chodziwnimopołączeniepolitykidochodowejzjejsprzymierzeniem,
któregocelemjestefektywnewykorzystanieśrodkówpublicznych[Federalizm…
2009,s.15].Wpaństwachfederalnychwyodrębniłasięgałąźfinansówpublicz-
nychzajmującasiępionowąstrukturąsektorapublicznegoiprzyjęłanazwęteorii
federalizmufiskalnego(thetheoryoffiscalfederalism).Przedmiotemzaintereso-
4Częstojestodbieranynegatywnie–nadmiernyfiskalizmniejestzjawiskiempożądanym.
5JakpiszeV.Tanzi,conajmniejod1959r.,kiedyR.MusgravenapisałTheoryofPublic
Finance,ekonomiścizajmującysięfinansamipublicznymirozróżnilinormatywnąipozytywnąrolę
